Cách nấu xôi xéo tại nhà món ăn gắn liền với ký ức người Hà Nội

Xôi xéo một món ăn vào buổi sáng thơm ngon, kết hợp hương vị đặc trưng của ngô và sự dẻo của xôi, là bí quyết để tạo nên một bữa sáng trọn vẹn. Dưới đây là hướng dẫn chi tiết để bạn có thể nấu xôi xéo ngon tại nhà, hòa quyện với hành phi, tạo nên một trải nghiệm ẩm thực tuyệt vời.

I. Xôi xéo là gì?

Xôi xéo là một món ăn truyền thống của người Hà Nội, được yêu thích bởi hương vị thơm ngon, dẻo mềm và màu sắc đẹp mắt.

Xôi xéo thường được làm từ gạo nếp cái hoa vàng, ngâm với bột nghệ để tạo màu vàng mơ, hấp chín rền rỡ. Đậu xanh cà vỏ được nấu nhuyễn, nêm với mỡ và muối, nắm thành viên tròn, bọc kín. Hành khô được thái lát, phi giòn vàng ươm với mỡ gà.

Xôi xéo là món ăn bốn mùa, ăn vào mùa đông thì ấm bụng, mùa hè thì thanh mát. Xôi xéo là món ăn dân dã, gắn liền với ký ức của nhiều thế hệ người Hà Nội. Xôi xéo là biểu tượng của sự giản dị, tinh tế và đậm đà trong ẩm thực Việt Nam.

II. Bạn có thắc mắc về tên gọi hay nguồn gốc của món xôi xéo không?

Nguồn gốc của tên gọi xôi xéo không rõ ràng, những có nhiều giả thuyết khác nhau.

Một số người cho rằng, cái tên xôi xéo bắt nguồn từ cách nấu xôi. Nghĩa là, phần đậu xanh sau khi đã được đồ chín thì vo lại thành cục tròn tròn. Khách đến cứ mua tới đâu thì cắt xéo tới đó, ăn như vậy thì mới ngon.

Tuy nhiên, đến nay người ta vẫn không biết chắc chắn nguồn gốc của cái tên lạ lẫm này.

III. Để nấu xôi xéo, bạn cần chuẩn bị những nguyên liệu sau

500g gạo nếp (Gạo nếp cái hoa vàng hoặc gạo nếp cái bóng mẩy đều là sự lựa chọn tốt nhất)

200g đậu xanh (Đã loại vỏ)

10g bột nghệ

300g hành khô

200g mỡ gà

30g muối

Chà bông (tùy chọn)

IV. Cách làm món xôi xéo ngay tại nhà

Bước 1: Rửa sạch gạo nếp và ngâm trong nước lạnh khoảng 8 tiếng hoặc qua đêm, rồi để ráo nước. Trộn 1 muỗng cà phê muối và 1 muỗng cà phê bột nghệ với gạo nếp để tạo màu vàng và vị đậm đà cho xôi.

Bước 2: Ngâm đậu xanh trong nước ấm khoảng 3 tiếng, rồi rửa sạch và để ráo. Trộn thêm 1/2 muỗng cà phê muối với đậu xanh.

Bước 3: Bóc vỏ hành khô, thái mỏng, rải đều ra khay phơi nắng khoảng 5 phút để hành giòn.

Bước 4: Cho gạo nếp vào nồi cơm điện, đổ nước vừa đủ ngập mặt gạo, bật chế độ nấu cơm bình thường. Đồng thời, cho đậu xanh vào xửng hấp, đặt lên trên nồi cơm điện, đậy nắp lại và để cho đến khi xôi và đậu xanh chín mềm.

Bước 5: Lấy đậu xanh ra cho vào máy xay hoặc cối xay giã mịn. Nắm chặt và nắn đậu thành những nắm tròn.

Bước 6: Bắc chảo lên bếp, cho dầu ăn và mỡ gà vào, đợi cho nóng rồi cho hành vào phi cho vàng thơm, vớt ra để ráo dầu. Bạn cũng có thể dùng mỡ gà đã chiên để rưới lên xôi cho béo ngậy.

Bước 7: Lấy xôi ra đĩa, dùng dao cắt đậu xanh thành những lát mỏng, xếp lên trên xôi. Rắc thêm hành phi, mỡ gà và chà bông lên trên.

Xôi xéo được dọn ra đĩa, trên bày đậu xanh cắt lát mỏng, rưới mỡ hành, ăn kèm với ruốc bông, thịt kho tàu, dưa góp hay giò lụa. Xôi xéo có vị ngọt thanh của gạo nếp, bùi bùi của đậu xanh, thơm nồng của hành phi, mỡ gà.

V. Xôi xéo mang đến cho cơ thể bạn rất nhiều lợi ích

Cung cấp năng lượng và chất dinh dưỡng: Xôi xéo chứa nhiều carbohydrate và protein, giúp cơ thể có đủ năng lượng để hoạt động suốt cả ngày. Xôi xéo cũng có chứa các vitamin và khoáng chất như vitamin B, sắt, kẽm, magiê, canxi, và kali.

Chống viêm và bảo vệ tim mạch: Xôi xéo có chứa các chất chống oxy hóa từ đậu xanh và bột nghệ, giúp chống viêm, ngăn ngừa các bệnh mãn tính như tiểu đường, béo phì, và ung thư. Xôi xéo cũng có thể giảm cholesterol xấu, huyết áp, và nguy cơ bị đau tim.

Giảm nguy cơ loãng xương và cải thiện sức khỏe xương khớp: Xôi xéo có chứa canxi và magiê, hai khoáng chất quan trọng cho sự phát triển và bảo vệ xương khớp. Xôi xéo cũng có thể giúp cân bằng nội tiết tố nữ, giảm các triệu chứng tiền mãn kinh, và ngăn ngừa loãng xương.

VI. Những tips nhỏ để món xôi xéo của bạn được thơm ngon như ngoài hàng:

Chọn loại gạo nếp thơm và dẻo, như nếp cái hoa vàng, để xôi có mùi thơm và độ dẻo vừa phải.

Ngâm gạo nếp với bột nghệ và muối trong ít nhất 8 tiếng, để gạo nếp lên màu vàng đều và không bị nát đáy khi nấu.

Đậu xanh cà vỏ, vo sạch, ngâm trong khoảng 3 - 4 tiếng, sau đó nấu chín và giã nhuyễn. Nấu và giã đậu xanh khi còn nóng sẽ dễ dàng hơn.

Hành tím bóc vỏ, thái lát dày khoảng 0,2 cm, không nên thái quá mỏng để hành phi giòn hơn. Chiên hành phi ở lửa nhỏ vừa, cho hành vào lúc dầu nguội để hành chín đều và không bị cháy.

Mỡ gà (hoặc mỡ lợn) rửa sạch, cắt nhỏ, chưng lấy dầu. Dùng dầu mỡ gà để chiên hành phi và rưới lên xôi sẽ thơm hơn.

Nếu có thể, nên thêm lá dứa vào gạo nếp khi nấu để xôi thoảng thơm hơn. Tuy nhiên, không nên cho quá nhiều lá dứa, vì sẽ làm xôi bị nồng mùi và át đi vị ngọt thơm của gạo nếp.

VII. Phải làm sao khi xôi xéo của bạn bị sượng hoặc bị khô?

Khi xôi xéo của bạn bị khô hoặc bị sượng, đừng lo, hãy áp dụng ngay cách dưới đây nhé!

Nếu xôi xéo bị khô, bạn có thể dùng đũa tạo ra những lỗ nhỏ trên bề mặt xôi, rồi đổ nước nóng vào những lỗ đó. Sau đó, bạn phủ một chiếc khăn đã nhúng đẫm nước lên, đậy nắp kín và tiếp tục hấp chín.

Nếu xôi xéo bị sượng, bạn có thể dùng rượu trắng theo tỉ lệ 1 muỗng rượu cho 2 bát xôi. Rồi tiếp tục nấu. Hoặc bạn có thể cho xôi vào xửng hấp hoặc nồi hấp xôi, cho vào một ít muối, hấp trong vòng 5 - 10 phút.