Bệnh tiểu đường (đái tháo đường) type 1 là do một phản ứng miễn dịch bất thường phá huỷ các tế bào sản xuất insulin của tuyến tụy. Insulin cho phép đường (glucose) vào tế bào của cơ thể để tạo thành năng lượng. Nếu không có insulin, đường sẽ tích tụ trong máu, theo thời gian lượng đường trong máu tăng cao có thể làm hỏng các mạch máu và dây thần kinh khắp cơ thể làm tăng nguy cơ các bệnh về mắt, tim, mạch máu, thần kinh và thận.
1. Đặc điểm bệnh tiểu đường type 1:
– Đái tháo đường type 1 do cơ thể thiếu insulin trầm trọng.
– Không giống như tiểu đường type 2, tiểu đường type 1 không hề liên quan đến thói quen ăn uống hoặc tập thể dục
– Tỷ lệ mắc bệnh khoảng 5 – 10% trong dân số bệnh tiểu đường.
-Bệnh thường gặp ở người trẻ , nhưng có thể gặp ở bất cứ tuổi nào. Bệnh tiểu đường type 1 ở trẻ em và thanh thiếu niên được gọi là tiểu đường phụ thuộc insulin (IDDM).
2. Cơ chế bệnh tiểu đường type 1 :
– Đặc trưng bởi tế bào β (beta cell) tụy bị phá hủy, có hai nhóm :
– Qua trung gian miễn dịch : Đái tháo đường type 1 do miễn dịch (đái tháo đường type 1a)
– Không qua trung gian miễn dịch : đái tháo đường không qua trung gian miễn dịch ( còn gọi là đái tháo đường không rõ nguyên nhân hay đái tháo đường type 1 b).
3. Nguyên nhân bệnh tiểu đường type 1 :
– Đái tháo đường type 1 qua trung gian miễn dịch :
+ Liên quan tới di truyền.
+ Yếu tố nhiễm khuẩn, môi trường và miễn dịch.
+ Đáp ứng miễn dịch qua trung gian tế bào sẽ gây ra hiện tượng viêm và tổn thương tế bào β tụy và kết quả là tế bào β bị phá hủy. Các yếu tố môi trường được xem là có ảnh hưởng tới việc thay đổi chức năng tế bào β như : virut, các hóa chất độc như Vacor, hydrogen cyanid.
– Đái tháo đường type 1 không qua trung gian tế bào
Liên quan yếu tố di truyền.
4. Chẩn đoán bệnh tiểu đường type 1:
– Triệu chứng lâm sàng
+ Thường xuất hiện ở tuổi trẻ, nhưng cũng có thể gặp ở bất cứ tuổi nào.
+ Giai đoạn đầu : Khám lâm sàng thường không có triệu chứng gì nhiều.
+ Giai đoạn toàn phát :Triệu chứng của tăng đường huyết : Khát nước, ăn nhiều, uống nhiều, tiểu nhiều, sụt cân nhanh. triệu chứng xuất hiện đột ngột, rầm rộ.
+ Khi thiếu insulin trầm trọng, hoặc có stress sẽ có tình trạng hôn mê tăng đường huyết, hôn mê nhiễm ceton acid. (xê –ton a – xít)
– Tiêu chuẩn chẩn đoán :
+ Đường huyết bất kỳ ≥ 200 mg/dl
+ Đường huyết khi đói ( sau nhịn ăn 8 giờ) ≥ 126 mg/dl.
+ Đường huyết 2 giờ sau uống 75gr glucose ≥ 200 mg/dl
+ Hoặc HbA1c ≥ 6,5%
Nếu các xét nghiệm trên đạt ngưỡng chẩn đoán, nhưng không có triệu chứng tăng đường huyết thì phải lập lại xét nghiệm lần 2 vào ngày khác.
– Xét nghiệm nước tiểu: Có thể có đường niệu và ceton niệu
– C – peptid : giảm
– Inusulin huyết thanh : thấp
– LDL – c và Triglyceride : tăng nhẹ
– HDL – c thường không thay đổi.
– Xét nghiệm miễn dịch
+ Kháng thể ICA > 20 đơn vị JDF
+ Anti GAD : dương tính.
Chẩn đoán phân biệt : Đái tháo đường type 2.
5. Biến chứng bệnh tiểu đường type 1:
– Biến chứng cấp tính :
+ Tăng đường huyết nhiễm ceton acid
+ Hạ đường huyết do dùng quá liều insulin
+ Nhiễm trùng
– Biến chứng mạn tính :
+ Biến chứng mắt : bệnh võng mạc tăng sinh và không tăng sinh
+ Biến chứng não: tai biến mạch máu não
+ Biến chứng thận : bệnh thận mạn giai đoạn cuối.
+ Biến chứng thần kinh : viêm đa dây thần kinh đối xứng, viêm đa rể dây thần kinh, bệnh lý đơn dây thần kinh, bệnh lý thần kinh tự chủ.
+ Biến chứng dạ dày ruột : liệt dạ dày, tiêu chảy, táo bón..
+ Biến chứng sinh dục : liệt bàng quang, rối loạn cư