Chiến lược gạo Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng khi các chỉ số xuất – nhập khẩu đảo chiều mạnh, thị trường thế giới dư cung và áp lực cạnh tranh ngày càng gia tăng. Việc Việt Nam chi tới 1,5 tỉ USD để nhập khẩu gạo chỉ trong 11 tháng, mức cao nhất từ trước đến nay, trong khi xuất khẩu giảm sâu, buộc ngành lúa gạo phải nhìn lại cách phát triển dựa trên sản lượng suốt nhiều thập kỷ qua.

Trong bối cảnh đó, câu hỏi đặt ra không còn là “xuất được bao nhiêu gạo”, mà là xuất loại gạo nào, bán cho ai và giá trị mang lại là bao nhiêu.

 

 

Chiến lược gạo Việt Nam trước thực trạng xuất giảm, nhập tăng

Theo báo cáo của Bộ NN-MT, lũy kế đến hết tháng 11.2025, xuất khẩu gạo của Việt Nam đạt khoảng 7,5 triệu tấn, giảm 11,5% về lượng và 28% về giá trị, chỉ còn 3,8 tỉ USD. Ngược lại, nhập khẩu gạo tăng mạnh, đạt 1,5 tỉ USD, tương đương khoảng 3,5 triệu tấn, cao hơn cả năm 2024 tới 200 triệu USD.

Việc xuất giảm – nhập tăng khiến thặng dư thương mại gạo từ mức khoảng 4 tỉ USD của năm trước rơi xuống chỉ còn 2,3 tỉ USD. Đây là tín hiệu cảnh báo rõ ràng cho thấy chiến lược gạo Việt Nam hiện nay đang bộc lộ nhiều giới hạn.

Một số ý kiến cho rằng nhập khẩu tăng nhằm cân đối cung – cầu nội địa hoặc phục vụ xuất khẩu. Tuy nhiên, quy mô nhập khẩu lớn trong năm 2025 cho thấy xu hướng này không còn nằm trong “quy luật thông thường” và cần được nhìn nhận nghiêm túc hơn.

 

 

Vì sao chiến lược gạo Việt Nam không thể tiếp tục chạy theo sản lượng?

Diện tích lúa thu hẹp và cạnh tranh cây trồng

Ở góc độ sản xuất, ông Lê Thanh Tùng – Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam (Vietrisa) – cho biết diện tích canh tác lúa đang thu hẹp dần do quá trình đô thị hóa, phát triển khu công nghiệp và sự cạnh tranh từ các cây trồng có giá trị kinh tế cao hơn.

Dự báo đến năm 2030, khối lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam có thể chỉ còn khoảng 5 triệu tấn/năm. Nhận định này cũng phù hợp với dự báo của Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật khi cho rằng diện tích gieo trồng năm 2026 có thể giảm thêm 0,2 triệu ha.

Trong bối cảnh quỹ đất nông nghiệp ngày càng hạn chế, việc duy trì chiến lược gạo Việt Nam dựa trên số lượng lớn, giá thấp là không bền vững.

Thị trường gạo thế giới bước vào chu kỳ dư cung

Một yếu tố quan trọng khác buộc chiến lược gạo Việt Nam phải thay đổi là nguồn cung gạo toàn cầu đang dư thừa.

Sau “cơn sốt gạo” năm 2023, nhiều quốc gia đã đẩy mạnh mở rộng diện tích và tăng sản lượng. Ước tính trong năm 2024 và 2025, mỗi năm thế giới dư thừa khoảng 3 triệu tấn gạo, và đến năm 2026, con số này có thể tăng thêm 5 triệu tấn.

Các thị trường nhập khẩu lớn cũng đang điều chỉnh chính sách:

• Indonesia ngừng nhập khẩu gạo do dự trữ đạt mức kỷ lục 3,7 triệu tấn, cao nhất kể từ năm 1967

• Philippines chỉ mở cửa nhập khẩu hạn chế, theo từng giai đoạn

• Ấn Độ vượt Trung Quốc trở thành nước sản xuất gạo lớn nhất thế giới, sản lượng tiếp tục tăng 4–5%

Trong bối cảnh đó, chiến lược gạo Việt Nam nếu vẫn chạy theo sản lượng sẽ phải đối mặt với áp lực giảm giá kéo dài.

 

Chiến lược gạo Việt Nam và bài toán nhập khẩu gạo giá rẻ

Theo ông Nguyễn Văn Thành – Giám đốc Công ty TNHH SX-TM Phước Thành IV (Vĩnh Long), lượng gạo nhập khẩu tăng mạnh chủ yếu nằm ở phân khúc giá rẻ, nơi nguồn cung trong nước không dồi dào.

Cụ thể:

• Gạo giá rẻ từ Ấn Độ phục vụ chế biến, bếp ăn công nghiệp

• Một lượng không nhỏ lúa gạo nhập từ Campuchia

Điều này cho thấy chiến lược gạo Việt Nam đang tồn tại một “khoảng trống phân khúc”: Việt Nam xuất nhiều gạo trung bình, nhưng lại phải nhập gạo giá rẻ cho tiêu dùng nội địa và chế biến.

 

Chiến lược gạo Việt Nam cần chuyển sang phân khúc cao cấp

Trước thực trạng trên, nhiều chuyên gia cho rằng giảm lượng – tăng chất là con đường tất yếu.

Gạo cao cấp cho thị trường ngách

Dù thị trường thế giới dư cung, vẫn tồn tại những phân khúc thiếu hụt cục bộ, đặc biệt là gạo chất lượng cao:

• Nhật Bản: gạo Japonica, gạo chất lượng ổn định, truy xuất nguồn gốc

• Trung Quốc: gạo nếp, gạo ST25

• Trung Đông: ST25 và các dòng gạo thơm nhẹ

Theo ông Nguyễn Văn Thành, doanh nghiệp muốn tồn tại phải tìm đúng phân khúc phù hợp với năng lực và nguồn lực tài chính, thay vì dàn trải.

Không còn chỗ cho tư duy “bán gạo vô danh”

Ông Phạm Thái Bình – Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An – nhận định: hầu hết các thị trường hiện nay nhập khẩu với quy mô nhỏ hơn nhưng yêu cầu chất lượng cao hơn, có khẩu vị và tiêu chuẩn rất riêng.

Điều này đòi hỏi chiến lược gạo Việt Nam phải gắn với giống lúa cụ thể, vùng trồng cụ thể và thị trường cụ thể, thay vì xuất khẩu gạo “không tên”.

 

Bài học từ chiến lược “Gạo hảo hạng” của Thái Lan

Một ví dụ điển hình cho sự chuyển hướng thành công là chiến lược “Gạo hảo hạng – Exquisite Rice” của Thái Lan.

Thay vì xuất khẩu số lượng lớn, Thái Lan xây dựng thương hiệu gạo dựa trên:

• Hương vị

• Nguồn gốc gạo đặc sản

• Câu chuyện của người nông dân

Lô hàng đầu tiên chỉ 450 tấn, nhưng giá bán lên tới 1.130 USD/tấn, cao gấp nhiều lần giá gạo thông thường. Mục tiêu của chiến lược này là giúp nông dân nhỏ lẻ tăng lợi nhuận 5–10 lần.

Thông điệp từ Thái Lan rất rõ ràng: Người tiêu dùng toàn cầu không còn mua gạo chỉ vì thói quen, mà vì giá trị.

 

Định hướng mới cho chiến lược gạo Việt Nam đến 2030

Từ thực tế trong nước và kinh nghiệm quốc tế, chiến lược gạo Việt Nam trong giai đoạn tới cần tập trung vào:

1. Giảm sản lượng, nâng giá trị

• Không chạy theo mục tiêu xuất khẩu bằng mọi giá

• Ưu tiên các dòng gạo có giá trị cao, biên lợi nhuận tốt

2. Đẩy nhanh Đề án 1 triệu ha lúa chất lượng cao

• Gắn với phát thải thấp

• Truy xuất nguồn gốc

• Xây dựng thương hiệu vùng trồng

3. Gắn sản xuất với thị trường

• Trồng theo nhu cầu thị trường

• Liên kết chặt giữa nông dân – doanh nghiệp – xuất khẩu

4. Vai trò điều tiết của Nhà nước: Theo ông Đỗ Hà Nam – Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), cần:

• Tăng cường hợp tác lương thực cấp chính phủ

• Mở rộng thị trường mới

• Hỗ trợ doanh nghiệp thu mua tạm trữ khi vào vụ đông xuân để tránh rớt giá

 

Kết luận

Chiến lược gạo Việt Nam không còn nhiều dư địa để đi theo con đường cũ dựa trên số lượng. Trong bối cảnh thị trường thế giới dư thừa, cạnh tranh gay gắt và yêu cầu chất lượng ngày càng cao, giảm lượng – tăng chất – gắn với thị trường là hướng đi tất yếu. Nếu không thay đổi, ngành gạo sẽ tiếp tục đối mặt với vòng xoáy “giá thấp – lợi nhuận mỏng – rủi ro cao”. Ngược lại, nếu làm đúng, hạt gạo Việt Nam hoàn toàn có thể bán ít hơn nhưng giá trị cao hơn, mang lại lợi ích bền vững cho nông dân và doanh nghiệp.

 

Nguồn: Thanh Niên

Giá Lúa Gạo Hôm Nay Ngày 16/12/2025: Lúa Tươi Chững Lại

Ngày 16/12/2025, thị trường lúa gạo trong nước tiếp tục vận động chậm. Dù mặt bằng giá chung chưa biến động mạnh, lúa tươi tại một số địa phương đã xuất hiện xu hướng giảm nhẹ do sức mua suy yếu. Trong khi đó, giá gạo thành phẩm và gạo xuất khẩu vẫn giữ được sự ổn định, giúp thị trường không rơi vào trạng thái giảm sâu.

Giá cà phê hôm nay 15/12/2025: Trong nước tiếp tục giảm sâu, giá lùi sát 97.000 đồng/kg

Giá cà phê hôm nay ngày 15/12/2025 tiếp tục chịu áp lực giảm mạnh. Thị trường trong nước đồng loạt điều chỉnh giảm 1.900 – 2.200 đồng/kg so với phiên trước, kéo giá trung bình xuống còn 97.200 đồng/kg – mức thấp nhất trong nhiều tháng gần đây.

Giá Lúa Gạo Hôm Nay Ngày 15/12/2025: Thị Trường Trầm Lắng

Ngày 15/12/2025, thị trường lúa gạo trong nước tiếp tục ghi nhận trạng thái giao dịch thưa thớt. Dù hoạt động mua bán diễn ra chậm, giá lúa và gạo tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long vẫn duy trì ổn định, không xuất hiện biến động lớn. Nguồn cung còn lại không nhiều, trong khi nhu cầu thu mua chưa tăng mạnh khiến thị trường giữ thế cân bằng, đặc biệt ở nhóm gạo thơm và lúa chất lượng cao.

Giá cà phê hôm nay 14/12/2025: Trong nước và thế giới chững lại sau cú giảm mạnh

Giá cà phê hôm nay 14/12 ghi nhận diễn biến đi ngang tại cả thị trường trong nước và thế giới sau phiên giảm sâu trước đó. Mặt bằng giá trong nước tiếp tục dao động dưới mốc 100.000 đồng/kg, trong khi giá cà phê trên các sàn quốc tế tạm thời ổn định.

Giá cà phê hôm nay 13/12/2025: Đồng loạt sụt giảm sâu, trong nước mất mốc 100.000 đồng/kg

Giá cà phê hôm nay 13/12/2025 tiếp tục lao dốc mạnh trên cả thị trường trong nước và thế giới. Áp lực nguồn cung vụ mới cùng các dự báo sản lượng tích cực từ Brazil đã khiến giá cà phê nội địa chính thức rơi xuống dưới ngưỡng tâm lý 100.000 đồng/kg, trong khi Robusta trên sàn London chạm mức thấp nhất trong hơn 2 tháng rưỡi.

Giá Lúa Gạo Hôm Nay Ngày 13/12/2025: Gạo Thơm Tiếp Tục Neo Giá

Ngày 13/12/2025, thị trường lúa gạo khu vực Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục ghi nhận trạng thái giao dịch trầm lắng. Nguồn cung cuối vụ còn lại không nhiều, trong khi hoạt động mua bán diễn ra chậm khiến mặt bằng giá hầu hết các mặt hàng duy trì ổn định. Đáng chú ý, nhóm gạo thơm vẫn giữ mức giá cao nhờ chất lượng tốt và nguồn hàng khan hiếm, tạo thế cân bằng cho thị trường trong bối cảnh sức mua chưa có nhiều đột biến.

Giá Lúa Gạo Hôm Nay Ngày 12/12/2025: Thị Trường Trầm Lắng

Thị trường lúa gạo ngày 12/12 tiếp tục duy trì trạng thái giao dịch yếu khi lượng lúa thu hoạch còn sót lại ít ỏi. Gạo nguyên liệu xuất khẩu có loại giảm 100 đồng/kg, trong khi mặt bằng giá lúa vẫn “đứng yên”, phản ánh xu hướng neo giá từ nông dân và sự thận trọng của doanh nghiệp.

Giá Cà Phê Hôm Nay 11/12/2025: Trong Nước Đồng Loạt Tăng

Giá cà phê hôm nay 11/12/2025 ghi nhận diễn biến tích cực tại thị trường nội địa khi các địa phương đồng loạt điều chỉnh tăng trở lại sau nhiều phiên giảm sâu. Trong khi đó, thị trường quốc tế tiếp tục phân hóa giữa hai sàn London và New York, phản ánh những tác động trái ngược từ nguồn cung Brazil và tiến độ thu hoạch tại Việt Nam.

Giá Lúa Gạo Hôm Nay Ngày 11/12/2025: Một Số Loại Gạo Giảm Nhẹ

Thị trường lúa gạo ngày 11/12 ghi nhận mức độ trầm lắng rõ rệt khi nguồn cung lúa tươi cuối vụ còn rất hạn chế, trong khi các kho và thương lái thu mua dè dặt. Một số loại gạo giảm giá nhẹ, tuy nhiên mặt bằng chung vẫn duy trì sự ổn định nhờ lực giữ giá từ nguồn hàng ít. Tình hình toàn vùng Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục cho thấy thiên hướng “giảm tốc giao dịch – giữ chắc giá”, phản ánh bức tranh cuối vụ thường thấy hằng năm.

Giá Cà Phê Hôm Nay 10/12/2025: Trong Nước Giảm Sâu, Thế Giới Bật Tăng Trở Lại

Giá cà phê hôm nay ngày 10/12/2025 ghi nhận sự trái chiều mạnh giữa thị trường nội địa và quốc tế. Trong khi giá thu mua tại Tây Nguyên tiếp tục giảm sâu thêm hơn 2.000 đồng/kg, thì cả ba sàn kỳ hạn lớn – London, New York và Brazil – đồng loạt phục hồi sau chuỗi phiên đỏ lửa. Diễn biến này phản ánh trạng thái giằng co của thị trường trước biến động cung – cầu và tâm lý kỳ vọng trước các quyết định chính sách tiền tệ toàn cầu.