Bảo Vệ Thương Hiệu Gạo Việt – Trách Nhiệm Và Hành Động

Ngày đăng: 25/03/2025 10:16 AM

Sau vụ việc Tòa án Nhân dân tỉnh Bắc Ninh tuyên phạt 3 năm tù treo đối với cá nhân làm giả bao bì gạo ST25, các doanh nghiệp lúa gạo trong nước đã đồng loạt kiến nghị cơ quan chức năng thực thi biện pháp mạnh nhằm ngăn chặn tình trạng hàng giả, hàng nhái. Việc làm giả bao bì không chỉ gây tổn hại đến thương hiệu gạo Việt mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến niềm tin của người tiêu dùng trong và ngoài nước.

Việc làm giả bao bì lúa gạo chủ yếu nhằm đánh lừa người tiêu dùng, phân phối sản phẩm kém chất lượng ra thị trường. Hành vi này không chỉ trục lợi bất chính mà còn gây tổn hại nghiêm trọng đến uy tín doanh nghiệp, làm suy giảm niềm tin của người tiêu dùng và ảnh hưởng đến thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường trong nước lẫn quốc tế.

Phát hiện nhiều điểm làm gạo ST25 giả thương hiệu Gạo Ông Cua trên thị trường

Báo Động Tình Trạng Hàng Giả, Hàng Nhái Tràn Lan

Thực trạng hàng giả, hàng nhái xuất hiện ngày càng nhiều trên thị trường, đặc biệt trong ngành lúa gạo, đang gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh nghiệp và người tiêu dùng. Việc tiêu thụ sản phẩm kém chất lượng không chỉ làm suy giảm lòng tin khách hàng mà còn đe dọa uy tín của thương hiệu gạo Việt. Cần có biện pháp kiểm soát chặt chẽ và chế tài nghiêm khắc để bảo vệ thị trường.

Tình trạng làm giả, làm nhái thương hiệu gạo đang diễn biến ngày càng phức tạp, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến các doanh nghiệp chân chính trong ngành lúa gạo. Ông Đinh Minh Tâm, Giám đốc Công ty TNHH Cỏ May (Đồng Tháp), cho biết công ty của ông liên tục phát hiện các trường hợp làm giả bao bì sản phẩm tại nhiều tỉnh miền Trung và miền Bắc, đặc biệt là tại Nghệ An và Hà Tĩnh. Việc này không chỉ gây thiệt hại lớn về kinh tế mà còn làm suy giảm uy tín thương hiệu gạo Việt Nam trên thị trường.

Xử lý vi phạm chưa triệt để, doanh nghiệp gánh chịu hậu quả

Mặc dù hành vi làm giả bao bì gạo thương hiệu Cỏ May đã được phát hiện, nhưng các cơ quan chức năng chỉ xử phạt hành chính với số tiền tối đa 70 triệu đồng. Theo ông Tâm, mức phạt này quá thấp, không đủ sức răn đe và chưa phản ánh đúng mức độ nghiêm trọng của hành vi vi phạm. Ông cho rằng các vụ việc này đã đủ yếu tố để truy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng nhiều địa phương vẫn chưa có biện pháp xử lý triệt để.

Ông Tâm nhấn mạnh: "Nếu chỉ xử lý hành vi làm giả bao bì mà không truy tận gốc kẻ đứng sau tổ chức sản xuất và phân phối, thì các doanh nghiệp như chúng tôi vẫn tiếp tục bị ảnh hưởng. Gạo giả không chỉ khiến người tiêu dùng mua nhầm sản phẩm kém chất lượng mà còn làm mất niềm tin vào thương hiệu chân chính".

Tăng cường phối hợp và siết chặt kiểm soát

Không chỉ riêng Công ty Cỏ May, nhiều doanh nghiệp trong ngành cũng lên tiếng kêu gọi cơ quan chức năng vào cuộc mạnh mẽ hơn. Theo số liệu từ Tổng cục Quản lý thị trường, trong năm 2024, lực lượng chức năng tại Hà Nội đã kiểm tra đột xuất 6 cơ sở kinh doanh gạo tại quận Hoàng Mai, quận Hai Bà Trưng và huyện Hoài Đức, thu giữ hơn 2 tấn gạo giả nhãn hiệu gạo Ông Cua ST25. Hiện vụ việc vẫn đang trong quá trình điều tra và chưa có kết luận cuối cùng.

Trước thực trạng này, doanh nghiệp mong muốn cơ quan bảo vệ pháp luật, lực lượng cảnh sát kinh tế và quản lý thị trường có các biện pháp quyết liệt hơn, không chỉ xử phạt mà còn truy đến tận nguồn sản xuất hàng giả. Đồng thời, cần có chế tài đủ mạnh để răn đe các đối tượng vi phạm, bảo vệ doanh nghiệp chân chính cũng như đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng.

Bao bì gạo ST25 thật của ông Cua - Ảnh: Ông Hồ Quang Cua cung cấp

Bao bì gạo ST25 thật của ông Cua - Ảnh: Ông Hồ Quang Cua cung cấp

Tự Bảo Vệ Thương Hiệu – Thách Thức Lớn Của Doanh Nghiệp Gạo

Tình trạng gạo giả, gạo nhái đang trở thành vấn đề nhức nhối, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín của các thương hiệu gạo Việt Nam. Nhiều doanh nghiệp buộc phải tự tìm cách bảo vệ sản phẩm của mình khi hệ thống pháp lý chưa đủ chặt chẽ để kiểm soát tình trạng này.

Doanh nghiệp gạo bị làm giả tràn lan

Bà Ngô Diệp Bích Thanh, Phó Tổng Giám đốc Gạo A An (thuộc Tập đoàn Tân Long), cho biết gạo A An từng nhiều lần bị làm giả. Khi chưa có chứng nhận quốc gia, thương hiệu này bị nhái tràn lan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và doanh thu. Sau khi đạt chứng nhận, công ty đã in thêm các chứng nhận này lên bao bì để giúp người tiêu dùng phân biệt thật – giả. Nhờ đó, nạn làm giả có phần giảm bớt, nhưng vẫn chưa thể chấm dứt hoàn toàn.

Hiện nay, gạo Ông Cua ST25 đang là sản phẩm bị làm giả nhiều nhất. Theo bà Thanh, trên thị trường xuất hiện nhiều loại gạo mang tên "Ông Vua" với mức giá thấp bất thường. Những sản phẩm này thực chất chỉ là gạo trôi nổi, không rõ nguồn gốc, được đóng bao để tạo cảm giác giống gạo ST25 chính hãng.

Một nguyên nhân quan trọng khiến hàng giả vẫn tràn lan là việc kiểm soát bao bì sản phẩm còn lỏng lẻo. "Hiện nay, việc đặt in bao bì quá dễ dàng, không có sự kiểm soát chặt chẽ từ cơ quan chức năng. Những kẻ làm giả có thể sao chép thiết kế bên ngoài, nhưng không thể đưa vào những logo, chứng nhận chính thức. Vì vậy, doanh nghiệp cần đăng ký sở hữu trí tuệ để đảm bảo tính hợp pháp cho thương hiệu của mình", bà Thanh chia sẻ.

Kiểm tra thật giả Gạo Ông Cua St25

Thách thức trong việc bảo hộ thương hiệu gạo

Không chỉ gặp khó khăn trong nước, các doanh nghiệp gạo Việt còn bị hạn chế khi xuất khẩu ra nước ngoài. Ông Vũ Ngọc Đỉnh, Tổng Giám đốc Techpal Group, nhận định rằng các siêu thị quốc tế vẫn chưa thực sự tin tưởng vào thương hiệu gạo Việt Nam. "Tại các siêu thị nước ngoài, gạo Nhật, gạo Thái được trưng bày nổi bật với thương hiệu riêng, trong khi gạo Việt Nam chủ yếu bị đóng nhãn của siêu thị mà không có thương hiệu riêng", ông Đỉnh nói.

Nguyên nhân một phần là do các doanh nghiệp Việt chưa mạnh trong việc đăng ký nhãn hiệu quốc tế. Tên gạo ST25 không được bảo hộ trên toàn cầu, trong khi việc đăng ký nhãn hiệu toàn cầu lại có chi phí rất lớn, vượt ngoài khả năng của nhiều doanh nghiệp.

Để khắc phục tình trạng này, ông Đỉnh cho rằng Chính phủ cần hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc đăng ký nhãn hiệu quốc tế và áp dụng các biện pháp bảo vệ thương hiệu như tem chống giả, truy xuất nguồn gốc. Nếu có sự hỗ trợ từ Nhà nước, các doanh nghiệp sẽ có nhiều cơ hội hơn để đưa thương hiệu gạo Việt Nam ra thế giới.

Cần sự phối hợp chặt chẽ từ cơ quan chức năng

Vụ giả bao bì gạo ST25 tại Bắc Ninh gần đây là một ví dụ điển hình cho tình trạng hàng giả tràn lan. Tuy nhiên, những vụ việc như vậy rất hiếm khi bị phát hiện và xử lý. Theo bà Thanh, hiện nay việc kiểm tra, kiểm soát thị trường gạo vẫn chưa được thực hiện thường xuyên, dẫn đến tình trạng hàng giả vẫn tiếp tục tồn tại.

"Chúng tôi có thể áp dụng các biện pháp bảo vệ thương hiệu, nhưng nếu không có sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng, hàng giả vẫn sẽ xuất hiện. Chúng tôi mong muốn các cơ quan quản lý thị trường vào cuộc quyết liệt hơn để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, bảo vệ quyền lợi cho doanh nghiệp và người tiêu dùng", bà Thanh nhấn mạnh.

Như vậy, để giải quyết triệt để vấn nạn gạo giả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ quan chức năng. Doanh nghiệp cần chủ động đăng ký thương hiệu, áp dụng công nghệ để truy xuất nguồn gốc sản phẩm, trong khi cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra, xử lý hàng giả một cách quyết liệt hơn. Chỉ khi có sự chung tay từ cả hai phía, thương hiệu gạo Việt mới thực sự được bảo vệ.

Túi gạo giả - Ảnh: Ông Hồ Quang Cua cung cấp

Túi gạo giả - Ảnh: Ông Hồ Quang Cua cung cấp

Xử Lý Nghiêm Hành Vi Làm Giả, Buôn Bán Gạo Giả – Bảo Vệ Doanh Nghiệp và Người Tiêu Dùng

Ông Phạm Thái Bình, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Công nghệ Cao Trung An (TP Cần Thơ), nhấn mạnh rằng hành vi lợi dụng nhãn hiệu, bao bì thật để làm giả gạo không chỉ là gian lận thương mại mà còn gây tổn thất lớn cho doanh nghiệp (DN) và người tiêu dùng. Dù Luật Sở hữu trí tuệ đã quy định rõ ràng, nhưng việc thực thi chưa thực sự quyết liệt. Theo ông Bình, mức xử phạt hiện tại còn quá nhẹ, điển hình như vụ án làm giả bao bì gạo ST25 ở Bắc Ninh chỉ bị tuyên án 3 năm tù treo – chưa đủ sức răn đe, tạo tiền lệ xấu trong thị trường.

Luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp (Đoàn Luật sư Hà Nội), cho biết việc sản xuất, buôn bán hàng giả là hành vi vi phạm pháp luật nghiêm trọng. Nó không chỉ làm mất lòng tin của người tiêu dùng mà còn gây tổn hại đến môi trường kinh doanh và làm suy yếu thương hiệu gạo Việt Nam. Nếu số lượng hàng giả lớn, người vi phạm sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự với mức phạt nghiêm khắc.

Theo quy định tại Điều 192 Bộ luật Hình sự, nếu hàng giả có giá trị từ 30 triệu đồng trở lên, người sản xuất hoặc buôn bán có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đặc biệt, đối với mặt hàng lương thực, thực phẩm như gạo, hành vi này bị xử lý hình sự mà không phụ thuộc vào giá trị hàng hóa. Người vi phạm có thể đối mặt với mức án từ 2 năm tù đến tù chung thân (Điều 193), trong khi doanh nghiệp vi phạm có thể bị phạt từ 1 – 18 tỷ đồng và bị đình chỉ hoạt động.

Nhìn vào vụ án tại Bắc Ninh, do số lượng hàng giả có giá trị dưới 500 triệu đồng, bị cáo bị xét xử theo khoản 2 Điều 193 với mức phạt tù từ 5 – 10 năm. Tuy nhiên, do bị cáo thành khẩn khai báo, phạm tội lần đầu và tự nguyện bồi thường nên được hưởng án treo theo Điều 54 và Điều 65 Bộ luật Hình sự.

Để bảo vệ thương hiệu gạo Việt Nam, ông Bình kiến nghị cần tăng cường kiểm tra, giám sát, đồng thời áp dụng các biện pháp xử lý mạnh tay hơn nhằm ngăn chặn tình trạng làm giả, làm nhái bao bì gây tổn hại đến doanh nghiệp và người tiêu dùng.

Gạo thơm ST25 loại dẻo cùng các loại gạo khác được bán tại chợ Phú Nhuận, TP.HCM chiều 19-3 - Ảnh: T.T.D.

Gạo thơm ST25 loại dẻo cùng các loại gạo khác được bán tại chợ Phú Nhuận, TP.HCM chiều 19-3 - Ảnh: T.T.D.

Bảo Vệ Thương Hiệu Gạo – Trách Nhiệm Chung Của Doanh Nghiệp Và Cơ Quan Quản Lý

Chia sẻ với Tuổi Trẻ, chuyên gia nông nghiệp Hoàng Trọng Thủy nhấn mạnh rằng để chống hàng giả, hàng nhái và giả mạo thương hiệu, các chủ sở hữu giống gạo trước tiên phải xây dựng thương hiệu vững chắc. Nếu chưa có thương hiệu, họ cần đăng ký kiểu dáng công nghiệp và được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) công nhận. Dù vậy, đây chỉ là một giải pháp hạn chế chứ không thể loại bỏ hoàn toàn tình trạng làm giả trên thị trường.

Gạo Ông Cua ST25 đã áp dụng tem chống hàng giả và QR code trên bao bì. Tuy nhiên, theo ông Thủy, nhiều người tiêu dùng vẫn chưa thực sự quan tâm hoặc không đọc kỹ hướng dẫn xác thực. Nhiều người có tâm lý rằng chỉ cần thấy tem chống giả hoặc quét mã ra thông tin là hàng chính hãng mà không kiểm tra kỹ các dấu hiệu bất thường. Điều này tạo ra kẽ hở để các đối tượng làm giả lợi dụng, qua mắt người tiêu dùng. Vì vậy, người dân cũng cần nâng cao nhận thức, kiểm tra kỹ thông tin trên bao bì và biết cách phân biệt hàng thật – hàng giả.

Bên cạnh đó, chủ sở hữu thương hiệu gạo nên tập trung phân phối vào các hệ thống siêu thị, trung tâm thương mại và các cửa hàng có chỉ dẫn chính thức. Việc tổ chức hệ thống đại lý phân phối rõ ràng giúp người tiêu dùng dễ dàng nhận diện thương hiệu và tránh mua phải hàng giả. Đồng thời, cần hợp tác chặt chẽ với các cơ quan thanh tra, kiểm tra và thực thi pháp luật để xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

Ngoài ra, doanh nghiệp có thể sử dụng biện pháp pháp lý mạnh mẽ hơn, như khởi kiện các đơn vị sản xuất và phân phối gạo giả mạo thương hiệu. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp mà còn gửi đi thông điệp rõ ràng về việc không khoan nhượng với vi phạm sở hữu trí tuệ.

Về phía cơ quan quản lý, ông Thủy đề xuất cần tăng cường kiểm soát hàng giả, hàng nhái và giả mạo thương hiệu, đồng thời nâng mức xử phạt hành chính gấp 2 – 5 lần giá trị sản phẩm. Đặc biệt, cần đẩy mạnh việc xử lý hình sự các trường hợp nghiêm trọng để răn đe, ngăn chặn từ xa.

Tuy nhiên, theo ông Thủy, lực lượng quản lý thị trường hiện nay gặp khó khăn trong việc kiểm tra và xác định hàng giả. Do đó, không thể giao hoàn toàn trách nhiệm này cho một đơn vị mà cần có sự phối hợp liên ngành giữa Công Thương, Nông nghiệp, Công an... để kết luận và xử lý triệt để. Việc thành lập các đoàn kiểm tra liên ngành sẽ giúp việc giám sát và xử lý hàng giả đạt hiệu quả cao hơn.

Nhìn chung, việc bảo vệ thương hiệu gạo không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp mà cần có sự chung tay của các cơ quan chức năng và người tiêu dùng. Sự phối hợp đồng bộ giữa các bên sẽ giúp giữ vững uy tín gạo Việt trên thị trường trong nước và quốc tế.

Gạo thơm ST25 loại dẻo cùng các loại gạo khác được bán tại chợ Phú Nhuận, TP.HCM chiều 19-3 - Ảnh: T.T.D.

Gạo thơm ST25 loại dẻo cùng các loại gạo khác được bán tại chợ Phú Nhuận, TP.HCM chiều 19-3 - Ảnh: T.T.D.

Thái Lan Bảo Vệ Thương Hiệu Nông Sản Từ Cấp Chính Phủ

Thái Lan là một trong những quốc gia hàng đầu trong việc bảo vệ thương hiệu nông sản, đặc biệt là gạo và trái cây xuất khẩu. Với sản phẩm gạo jasmine (hoa nhài), quốc gia này đã triển khai nhiều biện pháp nghiêm ngặt để đảm bảo nguồn gốc và chất lượng.

Kiểm Soát Chặt Chẽ Gạo Xuất Khẩu

Gạo Hom Mali – một trong những loại gạo thơm đặc trưng của Thái Lan – khi xuất khẩu bắt buộc phải có "logo xanh" do cơ quan chức năng cấp. Logo này giúp người tiêu dùng nhận diện hàng chính hãng và tránh mua phải sản phẩm giả mạo. Đồng thời, Bộ Ngoại thương Thái Lan cũng liên tục nâng cao nhận thức về logo này trên thị trường quốc tế.

Ngoài ra, để kiểm soát hàng giả, Thái Lan thực hiện các cuộc kiểm tra ngẫu nhiên đối với các sản phẩm có gắn logo nhằm phát hiện kịp thời những hành vi gian lận. Đây là một phần trong chiến lược bảo vệ thương hiệu gạo quốc gia, giúp sản phẩm giữ vững vị thế trên thị trường quốc tế.

Hành Động Mạnh Mẽ Đối Với Hàng Giả

Năm 2023, chính quyền Thái Lan đã kiện ba nhà máy tại tỉnh An Huy (Trung Quốc) vì hành vi bán gạo jasmine giả. Các cuộc điều tra cho thấy những nhà máy này đã sử dụng một giống gạo nội địa, đồng thời dùng hóa chất bị cấm để tạo mùi thơm tương tự gạo Thái.

Để bảo vệ thương hiệu, Bộ Nông nghiệp và Hợp tác xã Thái Lan đã lên tiếng cảnh báo người tiêu dùng Trung Quốc và nâng cao nhận thức về chất lượng gạo jasmine chính hãng. Đây là bước đi quyết liệt, thể hiện cam kết của Thái Lan trong việc bảo vệ danh tiếng nông sản nước nhà.

Bảo Vệ Thương Hiệu Trái Cây Xuất Khẩu

Không chỉ với gạo, Thái Lan cũng có biện pháp bảo vệ chặt chẽ đối với các loại trái cây xuất khẩu. Năm 2018, Cục Sở hữu trí tuệ Thái Lan đã gửi thư phản đối Văn phòng Nhãn hiệu Trung Quốc về việc doanh nghiệp Trung Quốc đăng ký nhãn hiệu “Monthong” – một giống sầu riêng nổi tiếng của Thái Lan.

"Monthong" là thương hiệu sầu riêng Thái Lan có tiếng trên thị trường quốc tế. Nếu các doanh nghiệp Trung Quốc sở hữu nhãn hiệu này, thương nhân Thái Lan có thể gặp khó khăn khi quảng bá và bán sầu riêng tại thị trường Trung Quốc.

Tuy chưa có doanh nghiệp nào phàn nàn về vấn đề này, nhưng phía Thái Lan đã chủ động gửi thư phản đối như một biện pháp phòng ngừa. Điều này thể hiện sự quyết tâm trong việc bảo vệ quyền lợi của nông dân và doanh nghiệp xuất khẩu.

Bài Học Cho Việt Nam

Từ cách làm của Thái Lan, có thể thấy việc bảo vệ thương hiệu nông sản cần được thực hiện từ cấp chính phủ. Điều này không chỉ giúp bảo vệ quyền lợi của doanh nghiệp trong nước mà còn nâng cao giá trị sản phẩm trên thị trường quốc tế.

Việt Nam có thể học hỏi mô hình này để bảo vệ thương hiệu gạo ST25, gạo đặc sản, cũng như các loại trái cây xuất khẩu như vải thiều, xoài, thanh long. Việc kiểm soát chặt chẽ nguồn gốc, xây dựng hệ thống nhận diện thương hiệu và hành động quyết liệt với hàng giả sẽ giúp nông sản Việt vững vàng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.

THEO BÁO TUỔI TRẺ - B.ĐẤU - K.TÂM - C.TUỆ - NGHI VŨ

Gạo Ông Cua ST25