Bảo Vệ Thương Hiệu Gạo Việt - Nâng Tầm Giá Trị Trên Thị Trường Quốc Tế

Bảo vệ thương hiệu gạo Việt là nhiệm vụ sống còn trong bối cảnh hạt gạo Việt Nam ngày càng khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Từ chỗ chỉ được biết đến như loại gạo giá rẻ, phẩm chất trung bình, nay Việt Nam đã sở hữu những giống gạo ngon nhất thế giới, xuất khẩu đi hơn 150 quốc gia. Tuy nhiên, đi cùng sự thành công là nguy cơ bị làm nhái, chiếm dụng thương hiệu tại thị trường nước ngoài. Vì thế, cần một chiến lược đồng bộ để giữ vững uy tín và nâng cao giá trị hạt gạo Việt.

Bảo vệ thương hiệu gạo Việt – Yêu cầu cấp thiết

Bảo vệ thương hiệu gạo Việt là nhiệm vụ sống còn trong bối cảnh hạt gạo Việt Nam ngày càng được thế giới công nhận về chất lượng. Từ một quốc gia xuất khẩu gạo giá rẻ, phẩm chất thấp, Việt Nam đã trở thành cái tên gắn liền với giải thưởng “gạo ngon nhất thế giới” và vươn lên vị trí thứ hai về sản lượng xuất khẩu.

Tuy nhiên, song hành với sự nổi tiếng là nguy cơ bị chiếm dụng thương hiệu ở nước ngoài. Nếu không có giải pháp bảo hộ đồng bộ, uy tín và giá trị của gạo Việt sẽ đứng trước thách thức lớn. Vì vậy, xây dựng chiến lược bảo vệ thương hiệu gạo Việt không chỉ là trách nhiệm của doanh nghiệp mà còn là yêu cầu quốc gia.

Những cột mốc khẳng định uy tín gạo Việt

Trong gần ba thập kỷ (1988–2018), gạo Việt Nam bị coi là sản phẩm “giá rẻ, phẩm chất thấp”. Các thị trường nhập khẩu lớn thường ưu tiên gạo Thái, gạo Ấn Độ. Tuy nhiên, sự xuất hiện của các giống đặc sản như ST25 đã làm thay đổi nhận thức.

• 2019: ST25 được vinh danh “gạo ngon nhất thế giới”.

• 2023: Việt Nam tiếp tục giành giải cao tại cuộc thi gạo quốc tế.

Những thành công này đã giúp bảo vệ thương hiệu gạo Việt theo một cách tự nhiên: khi chất lượng được khẳng định, uy tín được nâng cao, khả năng bị thay thế giảm đi. Đồng thời, đây cũng là nền tảng để mở rộng hệ sinh thái sản phẩm từ gạo như bánh gạo, bún, bánh đa, phở khô…

Đề án 1 triệu ha – Nền tảng cho việc bảo vệ thương hiệu gạo Việt

Thứ trưởng Bộ NN&MT Phùng Đức Tiến cho biết: Việt Nam đang triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp. Đây không chỉ là bước đi về sản xuất, mà còn là cách để bảo vệ thương hiệu gạo Việt.

Các mục tiêu chính của đề án:

• Nâng cao chất lượng hạt gạo, đạt chuẩn quốc tế.

• Liên kết nông dân – hợp tác xã – doanh nghiệp để sản xuất quy mô lớn.

• Giảm phát thải khí nhà kính, thích ứng biến đổi khí hậu.

Một khi gạo Việt được sản xuất theo tiêu chuẩn xanh, sạch, giảm phát thải, thương hiệu sẽ ngày càng được củng cố. Người tiêu dùng toàn cầu hiện nay sẵn sàng chi trả cao hơn cho sản phẩm thân thiện môi trường – đây chính là “vũ khí mềm” để bảo vệ thương hiệu gạo Việt trong dài hạn.

Nguy cơ nếu không bảo vệ thương hiệu gạo Việt

Thành công kéo theo sức hấp dẫn. Gạo Việt có thể bị các công ty nước ngoài đăng ký nhãn hiệu “na ná” tại thị trường sở tại. Khi đó:

• Người tiêu dùng quốc tế mua nhầm sản phẩm kém chất lượng.

• Doanh nghiệp Việt mất quyền khai thác chính đáng.

• Uy tín quốc gia bị ảnh hưởng.

Cà phê Buôn Ma Thuột từng bị đăng ký nhãn hiệu ở Trung Quốc. Nước mắm Phú Quốc cũng gặp tình huống tương tự. Những ví dụ này là lời cảnh báo rõ ràng: nếu không kịp thời bảo vệ thương hiệu gạo Việt, chúng ta có thể đi vào “vết xe đổ” của nhiều ngành hàng khác.

Giải pháp bảo vệ thương hiệu gạo Việt

Doanh nghiệp chủ động đăng ký bảo hộ

TS Nguyễn Trí Hiếu nhấn mạnh: “Đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ ở nước ngoài là bắt buộc”. Tại Mỹ, thủ tục này mất 10–18 tháng, chi phí khoảng 200 USD. Trong khi chờ đợi, doanh nghiệp có thể ghi chú “đang chờ bảo hộ” trên nhãn mác để tránh rủi ro pháp lý. Đây là bước đầu tiên để bảo vệ thương hiệu gạo Việt khỏi bị chiếm đoạt.

Vai trò của nhà nước và hiệp hội

PGS.TS Nguyễn Thường Lạng cho rằng cần một mạng lưới bảo hộ đồng bộ với sự tham gia của:

• Bộ Công Thương (định hướng, hướng dẫn thủ tục).

• Hiệp hội Lương thực Việt Nam (tập hợp hồ sơ, hỗ trợ pháp lý).

• Các thương vụ, đại sứ quán (giám sát thị trường, hỗ trợ kiện tụng).

Chỉ khi có sự phối hợp đa chiều, việc bảo vệ thương hiệu gạo Việt mới đạt hiệu quả thực sự.

Tận dụng hiệp định quốc tế

Việt Nam đã tham gia nhiều hiệp định thương mại như EVFTA, CPTPP, RCEP. Các hiệp định này đều có cam kết về sở hữu trí tuệ, là cơ sở pháp lý để xử lý vi phạm. Doanh nghiệp cần chủ động tận dụng để bảo vệ thương hiệu gạo Việt trong các vụ kiện quốc tế.

Xử lý vi phạm minh bạch

Khi phát hiện vi phạm, doanh nghiệp không thể tự xử lý mà cần phối hợp:

• Khởi kiện qua hiệp hội ngành hàng.

• Nhờ Bộ Công Thương, thương vụ, đại sứ quán hỗ trợ.

• Yêu cầu trách nhiệm liên đới từ siêu thị, nhà phân phối bán hàng nhái.

Đây là cách để đảm bảo bảo vệ thương hiệu gạo Việt một cách minh bạch, răn đe và công bằng.

Giá trị kinh tế từ việc bảo vệ thương hiệu gạo Việt

Theo số liệu Cục Hải quan:

• Tính đến 15/8/2025, Việt Nam đã xuất khẩu 5,88 triệu tấn gạo, thu về hơn 3 tỷ USD.

• Giá xuất khẩu bình quân đạt 512 USD/tấn – con số thể hiện rõ sự chuyển dịch từ mục tiêu số lượng sang giá trị thương hiệu.

Nếu gạo Việt được bảo vệ tốt, giá bán có thể tăng thêm 10–15%. Với sản lượng gần 7 triệu tấn/năm, lợi nhuận gia tăng là hàng trăm triệu USD. Như vậy, bảo vệ thương hiệu gạo Việt không chỉ là câu chuyện pháp lý, mà còn là lợi ích kinh tế trực tiếp.

Tương lai: Gạo Việt – Thương hiệu chuẩn mực số 1 thế giới

Với chất lượng đã được công nhận, nếu có chiến lược bảo hộ hiệu quả, Việt Nam hoàn toàn có thể biến gạo thành ngành công nghiệp chuẩn mực:

• Chất lượng ngang tầm các quốc gia dẫn đầu.

• Uy tín được bảo hộ toàn cầu.

• Giá trị gia tăng cho nông dân, doanh nghiệp và quốc gia.

Bảo vệ thương hiệu gạo Việt chính là chìa khóa để biến khát vọng này thành hiện thực.

Tóm lại: Bảo vệ thương hiệu gạo Việt không chỉ là một nhiệm vụ, mà còn là chiến lược dài hạn để gìn giữ uy tín quốc gia, nâng cao giá trị và mang lại lợi ích kinh tế to lớn. Khi thương hiệu được bảo hộ, hạt gạo Việt sẽ tiến xa, khẳng định chỗ đứng chuẩn mực trên bản đồ gạo thế giới.

Nguồn: Kinh Tế và Đô Thị