Bác sĩ Lương Lễ Hoàng nói gì về bệnh viêm gan - Phần 2

Đo men gan

Để đánh giá mức độ tổn thương của nhu mô gan chính xác nhất cần phải đo men gan. Trong các men gan có rất nhiều loại, nhưng đo trong xét nghiệm sinh hoá có 3 loại: 

- GGT (Xét nghiệm nồng độ Gamma Glutamyl Transferase), 

- SGOT (Xét nghiệm nồng độ ASpartate Transaminase - AST), 

- SGPT (Xét nghiệm nồng độ ALanine Transaminase - ALT). 

Hình: các loại men gan

Tuy nhiên ở xứ mình, người ta thường quên đi loại GGT và đo SGOT, SGPT đôi khi bỏ sót đi một số bệnh. Khi đo men gan, cần phải có kết quả chính xác từ 3 loại mới có kết quả toàn diện. 

Trong 3 loại men gan: 

+ SGOT, SGPT diễn tả cấu trúc của tế bào khi nó bể thông thường là do yếu tố miễn dịch có kháng thể nào phá nó. 

+ GGT là loại men thứ 3, thường bể ra, tăng lên khi tế bào bị tấn công bởi độc chất, như do bia rượu, hoá chất, do độc tố... 

Ba loại men gan này có tầm quan trọng ngang nhau, tuy nhiên có 1 loại men gan "khó hạ", "cứng đầu" là GGT.

Men gan GGT thường tăng ở các bệnh nhân nghiện rượu bia, tiểu đường, viêm tuỵ, ngộ độc hoá chất... Vì vậy trong quá trình điều trị, khi chỉ số SGOT, SGPT giảm mà GGT chưa giảm thì hiệu quả vẫn xem như chưa thành công.

Nếu một bệnh nhân xét nghiệm kháng thể viêm gan siêu vi B tăng, nhưng khi xét nghiệm men gan cả 3 loại vẫn bình thường thì không nên cho bệnh nhân chích ngừa. Đây là 1 sai lầm trầm trọng. Vì trong người bệnh nhân đang tồn tại kháng thể, sẽ dẫn đến bệnh phát lên. Chỉ chích ngừa bệnh viêm gan khi chưa bị nhiễm viêm gan. Chỉ cần theo dõi chức năng gan một cách định kỳ như men gan, vận tốc lắng máu, đo urê trong máu, công thức máu, siêu âm gan (6 tháng/lần là được rồi),…chỉ cần làm những xét nghiệm đơn giản và làm một bộ hồ sơ gốc.

Bệnh viêm gan siêu vi do rượu, viêm gan B sẽ lây lan qua đường tình dục, đường huyết. Khi phát hiện người bệnh viêm gan siêu vi B, bác sĩ sẽ tầm soát, nhắc nhở cho thân nhân người bệnh, nhất là gia đình, vợ chồng, con cái. Mặt khác sẽ xem xét họ lây bệnh này từ ai hoặc sẽ có khả năng lây sang cho ai, hơn hết các điều dưỡng, y tá, bác sĩ đụng chạm với máu của bệnh nhân cần phải cẩn thận hơn với viêm gan siêu vi B. 

Một số trường hợp khác bị nhiễm siêu vi, nhưng không phải viêm gan, vậy yếu tố nào khiến cho siêu vi biến thành bệnh? 

Câu trả lời là bệnh đường ruột. 

Trong bối cảnh xứ Việt ta, bệnh đường ruột vô cùng phổ biến với mọi người, viêm đại tràng mãn, viêm ruột dị ứng... là một trong những yếu tố chính làm cho viêm gan bộc phát. Vì bệnh này làm cho cơ thể suy kiệt sức đề kháng, từ đó viêm gan bùng phát. Một người bệnh đường ruột mà không điều trị bệnh tận gốc rất dễ suy sức đề kháng. 

Bệnh tuỵ, rối loạn men của dịch tuỵ, viêm tuỵ mãn là những yếu tố phá huỷ mô gan, vì thế bệnh tuỵ cũng có thể dẫn đến viêm gan tiềm ẩn. Bên cạnh đó, một người bị stress hay bị chấn động tâm lý cũng là một trong những mối nguy thầm lặng không thể bỏ qua.

Để phòng tránh viêm gan siêu vi B, cần tiêm ngừa khi khoẻ mạnh. Khi bệnh viêm gan mãn tính, thường sẽ dẫn đến bệnh tiểu đường. Trong quá trình điều trị bệnh viêm gan siêu vi, dùng rất nhiều thuốc sẽ làm cho bệnh nhân bị tiểu đường. Vì thế, khi chữa trị bệnh viêm gan, song song đó cần tiến hành kiểm tra xét nghiệm lượng đường trong máu HbA1c, kiểm tra tiểu đường. 

Tại sao nhiều người bệnh viêm gan lại khó phát hiện? 

Hiện nay, có rất nhiều người đang tồn tại bệnh viêm gan trong cơ thể nhưng ít ai nhận ra được tình trạng của mình để có thể đi khám và điều trị đúng lúc.

Nếu chúng ta sốt, tay chân sưng, người nhức mỏi, chúng ta có thể đến bệnh viện và khám dễ hơn. 

Trong sách vở thường nói, người bệnh viêm gan bị mắt vàng, đau dưới gan chỉ là mô tả, thực tế thì rất ít trường hợp này xảy ra. 

Trên thực tế, dấu hiệu hầu như và duy nhất của người bệnh viêm gan chỉ là mệt mỏi, nhưng mệt mỏi không đủ sức để một người đi đến bệnh viện và khám mà sẽ chịu đựng cho qua. Vì thế, bệnh viêm gan không được nhiều người quá để tâm vì dấu hiệu không đủ mạnh mẽ, thầy thuốc cũng không có chương trình tầm soát định kỳ hiệu quả. 

Bên cạnh đó, một bộ phận người bệnh biết về bệnh viêm gan, nhận biết được bệnh nhưng nghe đồn điều trị đắt tiền, bệnh chữa không được, chi phí đắt đỏ, vô bổ nên thường sẽ cắn răng chịu đựng hoặc tìm một phương thuốc bên ngoài với hy vọng chữa bệnh cho nhanh. 

Khi một người bệnh viêm gan, cần sử dụng thuốc nào?

Mỗi loại bệnh đều có một phương thuốc khác nhau, riêng bệnh viêm gan cần sử dụng liều thuốc làm cho kháng thể hạ xuống, điều trị giảm men gan, thuốc bảo vệ nhu mô gan. Tuy nhiên, phương thuốc quan trọng nhất trong việc chữa trị bệnh viêm gan là liều thuốc bảo vệ nhu mô gan, tăng sức đề kháng của người bệnh hơn để bệnh đừng nặng hơn, đừng phát ra. Một loại thuốc rất tốt cho gan trong đông y là atiso, linh chi, bài tiết mật và bảo vệ nhu mô gan, nên sử dụng các loại thuốc từ cây cỏ. Đặc biệt là linh chi là vị thuốc có khả năng phục hồi nhu mô. 

Cần làm gì để bảo vệ gan? 

Khi cho thuốc cho bệnh nhân viêm gan bác sĩ nên chú trọng vào thuốc bảo vệ nhu mô gan, tăng sức đề kháng của bệnh nhân lên, bệnh chỉ bọc phát khi sức đề kháng của nhân suy yếu. 

Cần theo dõi hiệu quả liệu pháp bằng tiêu chí khách quan chứ không dựa trên triệu chứng chủ quan

Cung cấp cho cơ thể nhiều đạm thực vật chứa trong đậu nành, rong biển,…

Phối hợp các loại sinh tố và khoáng tố có lợi cho hệ miễn dịch để nhuận gan và lợi mật. 

Tại sao mình cần lợi mật? 

Mật được tiết ra trong tế bào gan. Tế bào gan tổng hợp ra mật, đưa vào các đường dẫn mật li ti chạy xuống tới túi mật. Túi mật co thắt đẩy xuống thập nhị tá tràng, đưa xuống đường ruột. 

Gan tạo ra mật để góp phần tiêu hóa chất béo, để sát trùng nguyên cái đường tiêu hóa. 

Nếu gan tạo ra ít mật thì sẽ gây rối loạn tiêu hóa. Không tiêu hóa được chất mỡ có nghĩa là chất mỡ được hấp thu, đưa vào máu, cholesterol sẽ tăng lên

Nếu gan tiết ra quá nhiều mật thì sẽ gây ra ung thư đường ruột. Mật dư trong máu sẽ gây hiện tượng vàng da.

Như vậy gan phải tiết ra mật, nhưng mật phải được bày tiết một cách luân lưu, xuống dưới ruột rồi theo phân ra ngoài. Mật được bài tiết như vậy sẽ kéo theo tất cả các chất độc đi xuống đường ruột nên mình cần lợi mật. 

Giả dụ bây giờ làm cho gan tiết ra nhiều mật. Như khi mật xuống túi mật gặp ngay cục sỏi bự chặn lại. Mật đó sẽ ứ lại trong túi mật, nó dội ngược trở lại trong gan, nó sẽ phá hư gan. 

Như vậy, muốn cho thuốc lợi mật, ăn uống theo kiểu nhuận gan lợi mật thì phải xem bịnh nhân có bị sỏi túi mật hay không. Muốn xác định túi mật có bị sỏi hay không thì người ta phải chụp hình túi mật hoặc siêu âm. 

Người ta tìm cách lợi mật trong điều trị gan: 

- Đúng. Nếu có tình trạng tăng chất mật trong máu. 

- Đúng. Nếu có triệu chứng biến ăn do thiếu mật. 

- Sai. Nếu có chướng ngại cơ học trên đường dẫn mật.

Nếu chọn cây thuốc có công năng làm lợi mật thì mình nên chọn cây thuốc theo kiểu nào? 

Thứ nhất: Làm co bóp túi mật. 

Thứ hai: Tăng tiến trình tổng hợp chất mật trong gan. 

Thứ ba: Bài tiết mật nhưng đồng thời cũng bảo vệ nhu mô gan. 

Chọn “thứ ba”. Nghe là hợp lý rồi. 

Biềm biềm làm cho co thắt đường dẫn mật, tăng bài tiết mật nhưng không có tác dụng bảo vệ nhu mô gan. 

Atiso: bảo vệ nhu mô gan.

Hình cây Atiso

Nhân trần: làm cho tiết mật trong trường hợp vàng da, vàng mắt,..thì đúng, nhưng cũng không có phục hồi nhu mô gan. 

Diệp hạ châu (cây chó đẻ): không có bảo vệ nhu mô gan. 

Hoàng kỳ với đương quy: thì không có tác dụng lợi mật. 

Sài hồ: không có tác dụng bảo vệ nhu mô gan, sài hồ chỉ có tác dụng thanh nhiệt, lợi mật theo kiểu tăng bài tiết mật. 

Để có được cái đó, người ta không thể có 1 cây thuốc là được đâu. Người ta phải phối hợp vài cây thuốc. 

Người ta sử dụng cây Diệp hạ châu (cây chó đẻ) với atiso với các cây thuốc khác. 

Cây thuốc trên khoa học đã chứng minh được là nó tái tạo được các nhu mô đã bị hư đó là linh chi. 

Hình nấm linh chi

Khi mình có một bệnh nhân mà đã bị viêm gan rồi. Bệnh nào sẽ khó ổn định nên cơ địa bệnh viêm gan? Bệnh nào mà chữa hoài nhưng vẫn không lành do không ngờ là bị bệnh viêm gan? 

Đó là bệnh dị ứng, viêm loét dạ dày – tá tràng, tiểu đường. 

Người bệnh viêm gan có nên sử dụng chất béo hay không?

Câu trả lời là cần, vì chất béo giúp kích thích chữa lành trong cơ thể. 

Tuy nhiên, chỉ nên sử dụng chất béo từ thực vật đặc biệt là nhóm chất béo omega.

Có 3 nhóm omega:  omega-3, omega-6, omega -9. 

Trong 3 nhóm omega, nhóm omega ít và gần như có hại là nhóm 6-omega, nhóm 9-omega có nhóm dưỡng chất tốt cho cơ thể ở mức trung bình và nhóm tốt nhất là 3-omega.

Khi điều trị viêm gan, có thể sử dụng thêm sinh tố để bổ sung thêm sức đề kháng, tăng cường thêm collagen cho nhu mô, đó là sinh tố C, B12. Tuy nhiên tránh lạm dụng nó quá mức cho phép. 

Nếu cắt ống dẫn mật có ảnh hưởng đến gan hay không? 

Ống dẫn mật (hay túi dẫn mật) chỉ là nơi chứa mật chứ không có chức năng gì quan trọng trên biến dưỡng mật. Nếu cắt túi mật rồi, mật từ gan sẽ chuyển thẳng xuống ruột non. Túi mật xưa nay chỉ có chức năng giữ mật lại, để xuống từng đợt khi nào có nhu cầu theo cơ thể. Khí cắt túi mật, biến dưỡng mật trong gan sẽ không ảnh hưởng

Chất béo omega thường có ở đâu? 

Chất béo omega thường có trong dầu gan cá, trong một số loài cây cỏ, có cấu trúc tương tự như cholesterol mà không làm tăng cholesterol, do đó uống 3-omega thì cơ chế tương tranh trong cơ thể sẽ nhận thấy cơ thể mình có hợp chất đó rồi, sẽ không tổng hợp thêm cholesterol nữa. Vì thế, việc uống 3-omega chống lại cholesterol trong máu, bên cạnh còn có thêm tác dụng kháng oxy hóa, chống thoái hoá, chống biến thể ác tính, ngừa ung thư. 

Mọi người thường xuyên khuyên dùng 3-omega cho những người bị bệnh mãn tính, sau khi viêm gan mãn, viêm thận mãn, kể cả sau khi nhồi máu cơ tim, vì mọi người thường tránh thuốc hạ cholesterol vì sẽ luôn tiềm ẩn các phản ứng phụ. Đồng thời trong hợp chất 3-omega mà cơ thể tổng hợp được nhiều kháng thể, 3-omega xuất hiện nhiều trong cá biển, nhưng có 1 loại cá nước ngọt mà tồn tại 3-omega là cá basa. 

Cá tốt hay không là do có tỉ lệ giữa 3 omega và 6 omega. Cá càng có nhiều 3-omega và ít 6-omega thì cá đó mới tốt. (Chẳng hạn như cá thu).  Gần đây có 1 công trình mà người ta công nhận “cá basa ở Việt Nam có hàm lượng 3-omega cao và 6-omega thấp”

Ảnh: Cá basa nước ngọt, nguồn cung cấp dồi dào Omega-3

Viêm gan siêu vi B

Viêm gan siêu vi B không liên quan đến khối u. Viêm gan siêu vi có thể dẫn đến xơ gan và có nguy cơ phát triển thành ung thư gan. Một trong những cơ quan hồi phục rất cao là gan, dù gan chỉ còn 10% cấu trúc vẫn có thể hồi phục như thường. Vì vậy một lá gan đi đến độ suy gan đến hết thường là lỗi của bệnh nhân (uống rượu quá nhiều...)  hoặc là do người điều trị quá vụng về mới đi đến tình trạng đó. Trong trường hợp bệnh nhân ung thư gan mà đã hoá trị rồi thì câu hỏi sẽ là có di căn hay không? Xác suất sống còn của bệnh nhân phụ thuộc vào khả năng di căn, nếu bệnh nhân không bị di căn đi nơi khác, thì sẽ tăng tuổi thọ cao hơn. 

Khi bệnh nhân được điều trị ổn định, các kết quả đều âm tính nhưng vẫn có trường hợp tái phát lại, vì vậy cần phải kiểm tra kết quả đều đặn theo thời gian bác sĩ căn dặn. 

Phương pháp điều trị bằng thuốc y học cổ truyền có mang lại hiệu quả cho bệnh viêm gan. Bằng chứng là nhiều nước Âu Mỹ hiện nay vẫn điều chế thuốc, áp dụng nhiều hoạt chất có lợi. Chẳng hạn như áp dụng chất trong cây nấm mèo, hoạt chất trong xuyên tâm liên, giảo cổ lam, cây cà gai leo...

Hình: cây xuyên tâm liên

Viêm gan siêu vi B nhiễm qua đường tình dục hoặc qua đường truyền máu. Trường hợp người mẹ mang mầm bệnh mà sinh con ra nhiễm liền viêm gan siêu vi B thì rất hiếm. Nếu đứa con sinh ra chưa bị nhiễm thì người ta cho nó chic lừa liền

Nếu người mẹ bị viêm gan siêu vi B thì phải theo dõi kháng thể đứa nhỏ từ khi mới lọt lòng. 

Trong quan niệm dân gian "Ăn gì bổ nấy", mọi người thường lầm tưởng ăn gan heo, gan bò nhiều sẽ bổ sung tốt cho gan. Nhưng thật sự là thế nào? 

Thực chất trong gan heo, gan bò có rất nhiều chất kẽm tốt. Nhưng mặt khác nếu sử dụng gan cho việc bổ sung kẽm thường xuyên thì sẽ dễ dàng gặp vấn đề với việc dư thừa cholesterol vì gan bò gan heo làm tăng lượng này cực kỳ lớn.

Tuy nhiên, kẽm là một chất khoáng rất tốt cho cơ thể con người. Không thể ăn gan bò, gan heo vì mục đích bổ sung kẽm, chỉ nên sử dụng cho bệnh nhân cần phục hồi sau những căn bệnh mãn tính nếu bác sĩ cho phép. Để tăng cường kẽm, nên dùng mễ cốc (hay còn gọi là ngũ cốc) trong các bữa ăn.

Tìm hiểu thêm
» Bác sĩ Lương Lễ Hoàng nói gì về bệnh viêm gan - Phần 1 
» Bác sĩ Lương Lễ Hoàng là ai? 

Nguồn: Bác sĩ Lương Lễ Hoàng

Người viết lại phụ đề video từ bác sĩ Lương Lễ Hoàng: Phan Thành Hiếu 

Ảnh: Bác sĩ Lương Lễ Hoàng và anh Phan Thành Hiếu 

Kiến thức sức khoẻ về bác sĩ Lương Lễ Hoàng
» Bệnh dị ứng 
» Bệnh tiểu đường
» Bệnh cao huyết áp
» Bệnh đau dạ dày 
» Bệnh mãn kinh 

CÔNG TY CỔ PHẦN LƯƠNG THỰC PHƯƠNG NAM

• Quận 3:  Kho – Cửa hàng:  453/86 Lê Văn Sỹ, Phường 12, Quận 3, TP.HCM
• Điện thoại (zalo): 0909 34 9988 – 0902 58 1717
• Quận 10: Showroom – Bán lẻ:  644/4/3 Đường Ba Tháng Hai, P.14, Q.10, TP.HCM
• Điện thoại (zalo): 093 110 9395 – 0902 58 1717
• TP. Thủ Đức: Điểm bán hàng:  Số 16 Đường 359 (Đỗ Xuân Hợp), KP5, P. Phước Long B, TP. Thủ Đức, TP. HCM.
• Điện thoại (zalo): 076 3736 999 – 0909 34 9988
• Email: nongsansachphuongnam@gmail.com
• Facebook: https://www.facebook.com/phuongnamfood

(Giao hàng Tận nơi – nhanh chóng – chuyên nghiệp)