Từ xa xưa, tục cúng cô hồn là một trong những nét văn hoá đặc sắc và thú vị từ ngàn xưa của dân tộc ta. Ngoài ra, lễ cúng cô hồn là một truyền thống cổ xưa nhằm thể hiện tình yêu thương, đùm bọc lẫn nhau, cho những người lang thang, khuất mày khuất mặt có ngày được nhớ về. Hơn hết, phong tục này không chỉ riêng ở Việt Nam mà còn được tổ chức ở nhiều nơi khắp các nước Châu Á và thường diễn ra vào tháng 7 âm lịch. Mỗi đất nước sẽ có những hoạt động riêng, phong tục cúng cô hồn độc đáo phù hợp với văn hoá của từng nơi.
Phong tục cúng cô hồn tại Việt Nam
Thông thường, người Việt sẽ tổ chức lễ cúng cô hồn từ ngày 2-16 tháng 7 âm lịch, và vào tầm chiều tối. Để thực hiện nghi lễ cúng cô hồn cần chuẩn bị một mâm cúng có những món như: nước, nhang, cháo loãng, đèn cầy, hoa, vàng mã, bánh kẹo... và đặt mâm cúng ở trước nhà hoặc ngoài đường. Tránh để mâm cúng trong nhà vì những vong linh có thể vào nhà phá phách, dẫn đến nhiều xui xẻo.
Sau khi chuẩn bị mâm cúng, cần thắp nhang, vái lạy và đọc bài khấn cúng cô hồn. Trong thời điểm nhang đang cháy, tránh để trẻ con, người già, phụ nữ có thai lại gần mâm cúng và không để thú cưng lại gần phá hỏng mâm cúng. Tiếp đó, là hoạt động giật cô hồn, nếu mâm cúng cô hồn được nhiều người chầu chờ để giật và tranh giành hết lễ vật được xem là một điềm lành cho gia đình. Theo quan niệm từ xa xưa, những người giành giật đồ cúng cô hồn sẽ lấy hết đi những xui xẻo, muộn phiền của gia đạo.
Tìm hiểu thêm
- Phong tục cúng cô hồn ở Việt Nam
- Bài khấn cô hồn vào tháng 7 âm lịch hàng năm
- Những điều thú vị về giật cô hồn
Phong tục cúng cô hồn tại Hồng Kông
Vào tháng 7 âm lịch, không khí ở HongKong sẽ bắt đầu trầm lắng lại, để lại không gian cho những người đã khuất. Tại đây, phong tục cúng cô hồn mang đậm bản sắc văn hoá truyền thống. người dân sẽ chuẩn bị những mâm cúng truyền thống, đốt vàng mã và cầu nguyện, cầu siêu cho những linh hồn còn đang lang thang trên trần gian.
Ngoài ra, họ sẽ tổ chức những buổi xem phim, cùng nhau xem lại những cuốn phim cũ và mời người thân đã khuất về cùng xem chung, cùng ăn chè và sinh hoạt như khi họ còn sống. Hơn hết, vào dịp này, mọi người sẽ cùng nhau tập trung tại quảng trường, công viên, bãi đất trống rộng rãi để thắp hương, cúng kiếng cho các vong hồn, hồn ma lang thang trên đường phố. Còn khi tham gia tang lễ hay các nghi lễ tâm linh khác, người dân sẽ dùng những chiếc lá tươi (lá sen) tắm rửa để thanh tẩy cơ thể, tránh vong linh bám theo về nhà.
Phong tục cúng cô hồn tại Hàn Quốc
Theo nét văn hoá dân gian tại xứ sở kim chi, người Hàn gọi ngày rằm tháng 7 là ngày Baekjung (Bách Trung) hay Baekjong (Bách Chủng). Cách gọi này nhằm nói về 100 chủng loại hạt ngũ cốc khác nhau vì đây là thời điểm thuận lợi để thu hoạch nhiều loại rau củ trong năm. Ngoài ra, đây còn là dịp để tổ chức lễ Hội Vu Lan Bồn hay Ngày lễ Cha Mẹ nhằm tri ân, tưởng nhớ đến tổ tiên, đấng sinh thành, bày tỏ lòng biết ơn đến với người thân yêu trong gia đình.
Ở nông thôn, vào ngày Bách Chủng, khi công việc ngoài đồng đã xong xuôi, người nông dân bắt đầu nghỉ ngơi và chờ dến khi lúa chín, thời gian này sẽ không cần dùng đến cái liềm. Vì thế, ngoài tên bách Chủng vào rằm tháng 7 âm lịch, ngày này còn có tên gọi là "Ngày rửa liềm". Trong thời gian này, hội những người nông dân sẽ tổ chức diễu hành với trang phục Hanbok truyền thống của Hàn Quốc, tay cầm gậy, mang mặt nạ hoặc không. Mọi người quan niệm rằng việc này sẽ giúp xua đuổi ma quỷ, điều xui xẻo và cầu xin một mùa vụ mới may mắn hơn, cũng như không bị những vong linh xấu quậy phá.Ở một số nơi khác, có phong tục dâng rượu từ những nhà có nhiều lúa thóc nhất và gọi họ là "Trạng nguyên Nông Nghiệp". Người này sẽ mặc đồ đen, mặc áo khoác dorongi, đội mũ sậy satgat và cưỡi bò đi quanh làng.
Phong tục cúng cô hồn tại Singapore
Người dân ở đây tiến hành lễ cúng cô hồn rất đơn giản, không sử dụng vàng mã và bãi bỏ các hoạt động cúng tế tốn kém, phức tạp. Vào thời gian này, họ chỉ cúng một lần trong tháng 7 với một mâm cúng giản đơn. Bên cạnh việc cúng tế, phong tục cúng cô hồn ở Singapore còn có hoạt động khác là đốt hình nhân bằng giấy vào ban đêm. Việc đốt hình nhân giấy với ý nghĩa mang đến người bầu bạn, tâm sự với người đã mất.
Tại Singapore cũng có những điều cấm kỵ riêng trong tháng như: Không chuyển nhà, văn phòng hay công ty, không giết côn trùng hay sâu, không mặc quần áo màu đỏ. Đặc biệt, người Sing quan niệm nên đi xem nhạc kịch vào buổi tối. Tuy nhiên, hàng ghế đầu sẽ để trống cho các linh hồn có thể tận hưởng nghệ thuật và giải trí chung.
Phong tục cúng cô hồn tại Malaysia
Là một trong những nước mang đậm bản sắc Phật Giáo, Malaysia rất tin tưởng vào các hoạt động tâm linh và đề cao việc cúng bái vào tháng 7 âm lịch với nhiều hoạt động hấp dẫn. Đầu tiên là có một nghi lễ hiến tế linh hồn lang thang trên dương gian, do không nhà không cửa, không tên không tuổi nên mọi người thường quan niệm rằng, những "người" này rất dễ làm điều ác trong thời gian địa ngục mở cửa. Để giúp đỡ và an ủi những vong linh này, người dân Malaysia thường thắp hương trên bàn thờ và đốt vàng mã, thờ cúng ngoài đường.
Trong lễ cúng cho những người đã khuất, thường bắt đầu bằng những mâm lễ trang trọng, trong đó có các món ăn truyền thống, trà địa phương, hoa quả bắt mắt và vàng mã rải đều xung quanh. Khác với Việt Nam là nghi thức tung đồng xu được thực hiện bởi các thầy tu được nhiều gia đình mời đến cầu may và đẩy lùi vong hồn. Theo truyền thống từ xa xưa, người dân rất tin vào đấng bề trên, họ tin rằng việc tung đồng xu sẽ đem đến nhiều điều tốt lành, đẩy lui những xui xẻo, người thân đã mất có thể về thăm nhà và phù hộ cho gia đình.
Phong tục cúng cô hồn tại Đài Loan
Đài Loan cũng là một đất nước rất coi trọng tháng cô hồn với nhiều lễ tiết cúng kiếng có truyền thống lâu đời và được nhiều du khách xem là một dấu ấn văn hoá độc đáo và riêng biệt ở đây. Phong tục cúng cô hồn ở đây, mỗi gia đình sẽ chuẩn bị một mâm cúng đầy đủ thịt, hoa tươi, trái cây, cùng nhiều món ăn khác để cúng cho vong hồn lang thang tại ngôi miếu hoặc trên bàn thờ đặt ở trước nhà. Cạnh đó, họ còn mời các nhà sư đến để cầu nguyện cho người thân đã khuất cũng như các linh hồn lang thang không còn gia đình.
Ở đất nước này còn tổ chức các lễ hội rước ma với quy mô lớn, rước ma với xe chở các hình nộm, múa lân, hoa quả. Ngoài ra, lễ cúng cô hồn còn có một phong tục cổ truyền là thả đèn hoa đăng. Hoạt động thả đèn mang ý nghĩa soi sáng đường cho những linh hồn gặp chuyện không may dưới nước, rọi đường cho họ lên mặt đất để ăn uống đồ cúng và cầu nguyện cho họ được siêu thoát, sống cuộc đời mới. Theo quan niệm, đèn càng trôi xa, may mắn càng gõ cửa.
Phong tục cúng cô hồn tại Campuchia
Ở Campuchia, tháng cô hồn của họ bắt đầu vào tháng 9 dương lịch hàng năm. Theo lịch tôn giáo của người Khmer, trong tháng 9 có lễ Pchum Ben - ngày lễ quan trọng của người dân nước này và kỳ nghỉ sẽ kéo dài trong 15 ngày. Trong thời gian này, người dân Campuchia sẽ mặc trang phục màu trắng, tập trung tại chùa để tưởng nhớ tổ tiên, dâng lên lễ vật để các nhà sư đem "gửi" cho những linh hồn lang thang. Người Campuchia tin rằng, trong thời gian lễ hội, những người đã khuất sẽ tìm đến đây, ăn năn sám hối chuộc lại lỗi lầm từ kiếp trước, siêu thoát đầu thai kiếp khác.
Phong tục cúng cô hồn tại Trung Quốc
Cúng cô hồn là một trong những tín ngưỡng tâm linh phổ biến ở Trung Quốc, tuy nhiên gọi là Tế tự. Đối với người Hoa, ngày 15/7 âm lịch được xem là ngày quan trọng nhất, là ngày những người đã mất được phép quay lại dương gian. Ngoài ra, vào dịp ngày người Trung Quốc xem dịp này là Tết Trung Nguyên, có nguồn gốc từ ngày lễ Vu Lan Bồn từ đại đức Mục Kiền Liên. Đây là khoảng thời gian được rất nhiều người xem trọng, chỉ sau tết Nguyên Đán. Là dịp mà người dân dành riêng để tưởng nhớ về những người đã khuất, những cô hồn khuất mày khuất mặt, không tên không tuổi, đốt cho họ một nén nhang hay một chút vàng mã.
Vào tiết Trung Nguyên, người Trung sẽ chuẩn bị những mâm cỗ với các món ăn truyền thống bắt mắt cùng mâm trái cây ngũ quả, giấy tiền vàng mã và đèn hoa sen thả hồ soi sáng cho người thân trở về thăm nhà chung với gia đình. Ở một số nơi khác, tháng cô hồn mọi người thường tụ tập đi xem biểu diễn sân khấu ngoài trời để linh hồn, vong linh cảm nhận được niềm vui. Đến ngày cuối cùng, mọi người sẽ cùng nhau thả đèn hoa đăng, tạo nên dòng sông ánh sáng dẫn đường các linh hồn có thể trở về cõi âm. Sau thời gian cúng lễ, người Trung Quốc sẽ trở về nhà, tắm bằng lá cây tươi để làm sạch cơ thể và tránh để các vong theo về nhà.
Phong tục cúng cô hồn tại Thái Lan
Khác với Việt Nam, Thái Lan bắt đầu tháng cô hồn vào tháng 6 âm lịch hàng năm. Tại xứ sở Chùa Vàng sẽ tổ chức lễ hội Ma Xó (Phi Ta Khon) cho người đã mất với các buổi diễu hành kéo dài cùng với các phong tục riêng. Trong quan niệm người dân Thái Lan, lễ hội này sẽ là dịp để người dân ca múa nhằm bày tỏ lòng thành với các linh hồn đã che chở, bảo vệ cuộc sống cho họ và cầu xin thời tiết thuận lợi cho vụ mùa sắp tới. Lễ hội này không chỉ mang ý nghĩa tâm linh mà còn mang một nét đẹp văn hoá cổ xưa từ đất nước này và đặc biệt diễn ra tại tỉnh Loei thuộc vùng đông bắc của Thái Lan.
Phong tục cúng cô hồn tại Nhật Bản
Ở Nhật, tháng cô hồn được gọi là Obon (treo lên) mang theo ý nghĩa cứu rỗi các linh hồn khỏi sự tra tấn, hành hạ từ địa ngục và theo Phật giáo là tưởng nhớ tổ tiên, người thân đã khuất trong gia đình. Lễ hội tháng cô hồn được tổ chức vào rằm tháng 7 âm lịch, thông thường vào 3 ngày 14,15,16. Mỗi địa phương sẽ có các cách thức tổ chức lễ hội khác nhau như: diễu hành tập thể, tổ chức hội chợ hay có những khu vui chơi đón tiếp mọi người đến tham quan và mua sắm.
Người Nhật Bản cũng sẽ tiến hành các nghi lễ cúng bái, thả đèn hoa đăng. Khác với Việt nam hoa đăng là những bông sen, Trung Quốc là các bông tròn đủ màu sắc thì đèn hoa đăng Nhật Bản được làm bằng những khung tre hình trụ vuông, giấy bồi cứng, khi đốt lên và thả xuống nước cũng không tắt hay ra, rất đẹp và thơ mộng. Ngoài đèn hoa đăng, người Nhật còn có buổi lễ phóng hoả tiến hành bằng cách đốt lửa trên 5 dải núi xung quanh Kyoto trong 1 tiếng đồng hồ để những linh hồn lang thang soi rõ đường về. Trong những mâm cúng vào dịp rằm tháng 7 tại Nhật, tất cả đều chuẩn bị hết sức kỹ lưỡng và cẩn thận. Đa số đều dùng bột làm nguyên liệu chính cho các món ăn, được chế biến thành nhiều món khác nhau như bánh gạo, bánh hoa, bánh khảo... nhằm mục đích bày tỏ sự kính trọng với những người đã khuất.
Nhìn chung, ở mỗi nơi khác nhau sẽ tồn tại một tín ngưỡng dân gian khác nhau và tổ chức vào mốc thời gian khác nhau. Tuy nhiên, tất cả đều hướng đến một mục tiêu chung, thể hiện tinh thần yêu thương, đùm bọc lẫn nhau giữa người với người, giúp đỡ những linh hồn lang thang được siêu thoát, được nhớ về, được gọi tên và bày tỏ lòng thành kính đến người thân đã khuất. Hy vọng bạn sẽ hiểu thêm về phong tục cúng cô hồn khác nhau ở các nước xung quanh chúng ta.
CÔNG TY CỔ PHẦN LƯƠNG THỰC PHƯƠNG NAM
(Giao hàng Tận nơi – nhanh chóng – chuyên nghiệp)\
- Quận 3: Kho – Cửa hàng: 453/86 Lê Văn Sỹ, Phường 12, Quận 3, TP.HCM
- Điện thoại (zalo): 0909 34 9988 – 0902 58 1717
- Quận 10: Showroom – Bán lẻ: 644/4/3 Đường Ba Tháng Hai, P.14, Q.10, TP.HCM
- Điện thoại (zalo): 093 110 9395 – 0902 58 1717
- TP. Thủ Đức: Điểm bán hàng: Số 16 Đường 359 (Đỗ Xuân Hợp), KP5, P. Phước Long B, TP. Thủ Đức, TP. HCM.
- Điện thoại (zalo): 076 3736 999 – 0909 34 9988
- Email: nongsansachphuongnam@gmail.com
- Facebook: https://www.facebook.com/phuongnamfood