Tết Trung Thu Là gì? Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày tết Trung Thu ở Việt Nam

Sau  tháng 7 tạm biệt tháng cô hồn, tiếp đó là Tết Trung Thu - một trong những lễ hội cổ truyền lớn của Việt Nam. Vào dịp này, trên đường phố thường thấy rất nhiều đèn lồng, bánh trung thu, những chương trình múa lân... nhằm đem đến niềm vui cho mọi người. Cạnh đó, Trung Thu là tết của tình thân, tết đoàn viên là nét văn hoá truyền thống của dân tộc ta bởi nó mang nguồn gốc cũng như ý nghĩa nhiều thú vị. Nhưng tết trung thu là gì? Nguồn gốc tết Trung Thu bắt đầu từ đâu? Ý nghĩa của dịp lễ này có gì đặc biệt? Cùng tìm hiểu rõ hơn nhé.

Tết Trung Thu là gì ?

Trung Thu (hay còn gọi là tết Trung Thu) là một nét văn hoá độc đáo của nhiều đất nước trên thế giới, nó chứa đựng nhiều câu chuyện và mang những ý nghĩa thú vị. Tại Việt Nam, tết trung thu rơi vào ngày 15/8 âm lịch, đây là thời gian mặt trăng tròn nhất và sáng nhất để mọi người có thể cùng nhau quây quần, ngắm trăng ăn bánh thưởng trà. Ở một số nơi, mọi người còn tổ chức múa lân, múa sư tử, múa rồng hay trẻ em cùng tụ lại đốt đèn lồng vui chơi quanh xóm. Tại Trung Quốc hay một số khu phố người Hoa còn tổ chức bắn pháo hoa trong ngày này.

Tết Trung Thu ngoài là một lễ hội đón trăng lớn ở Việt Nam, mà còn đánh dấu thời điểm trăng tròn và sáng nhất vào tháng 8 âm lịch. Ngoài Tết Trung Thu, dịp lễ này còn có tên là Tết trông Trăng, Tết đoàn viên, Tết Trẻ em hay Tết hoa đăng. Trong tiếng Anh thường được gọi là Mid-Autumn Festival hoặc Moon Festival, Mooncake Festival, Full Moon Festival.

Đọc thêm: Tết Trung Thu là ngày nào? Nên làm gì vào ngày tết Trung thu

Nguồn gốc ngày Tết Trung thu

Trung Thu nghĩa là giữa mùa thu, cũng như tên gọi là tết ngày giữa mùa thu, tức là vào ngày rằm tháng 8 âm lịch. Tuy nhiên, cho đến bây giờ, vẫn chưa xác định rõ lịch sử tết Trung thu bắt nguồn từ nền văn minh lúa nước của Việt Nam hay ảnh hưởng của nền văn hoá Trung Hoa. Có rất nhiều câu chuyện kể lại nguồn gốc ngày lễ này, có thể kể đến như:

Trong tích xưa, Tết Trung thu bắt đầu từ thời Đường, vua Duệ Tôn, niên hiệu Văn Minh. Năm ấy vào đêm khuya rằm tháng 8, gió mát, trăng tròn sáng trên bầu trời, khi vua ngự chơi ngoài thành, nhà vua đã gặp một vị tiên giáng thế trong lốt một ông lão đầu bạc phơ như tuyết. Vị tiên đã tạo ra một cây cầu vồng, một đầu giáp với cung trăng, một đầu chạm mặt đất. Nhà vua đã đi theo cầu vồng đi đến cung trăng và dạo chơi nơi cung Quảng. Khi trở về trần thế, vua đã luyến tiếc cảnh cung trăng đầy thơ mộng nên đã đặt ra Tết Trung thu.

Sau này khi Tết Trung thu du nhập vào Việt Nam, vào ngày này người ta thường bày cỗ với bánh hay trái cây hình tròn như mặt trăng, treo đèn kết hoa, nhảy múa ca hát, múa lân rất tưng bừng. Nhiều nơi còn tổ chức cuộc thi làm mâm cỗ, làm bánh trung thu, trẻ em tụ tập rước đèn... Nhiều gia đình tụ tập lại với nhau, quây quần bên nhau ăn bánh trung thu, uống trà.

Câu chuyện thứ 2 về Tết trung thu bắt nguồn từ truyền thuyết Trung Quốc khá phổ biến ở thời Tây Hán (206 TCN - 24 SCN), từ sự tích Hằng Nga và Hậu Nghệ. Trong đó, Hậu Nghệ là người bất tử, Hằng Nga là một tiên nữ xinh đẹp sống trên Thiên Đình và hầu hạ cho Tây Vương Mẫu. Cả hai người bị người xấu ganh ghét, hãm hại nên bị đày xuống trần gian sống một cuộc đời bình thường, làm lụng săn bắn.

Đến một ngày nọ, dân gian xuất hiện 10 mặt trời thiêu cháy hầu hết sinh linh trên trái đất. Vua Nghiêu đã lệnh cho Hậu nghệ bắn rơi 9 mặt trời và ban tặng 1 viên thuốc trời sinh bất lão với lời dặn là "chưa được uống". Tuy nhiên, khi Hậu Nghệ vắng nhà, Hằng Nga phát hiện ra viên linh dược, vì tò mò nên nàng đã uống viên thuốc và bay về trời. Đúng lúc Hậu Nghệ về đến nhà, với chiếc nỏ trong tay, Hậu Nghệ đuổi theo Hằng Nga nhưng đã bị thần gió cản lại. Kết cục, Hằng Nga bay về cung trăng, viên thuốc văng ra, nàng mãi mãi ở trên mặt trăng, trở thành tiên nữ được mọi người nhớ đến vào mỗi rằm tháng 8 âm lịch 

Một tích khác ở Trung Hoa bắt nguồn với câu chuyện của nàng Dương Quý Phi - sủng phi của Đường Minh Hoàng. Do nhan sắc khuynh quốc khuynh thành nên rất nhiều triều thần sợ vua quá say đắm nàng mà quên chuyện triều chính. Vì thế, họ đã xin vua ban tử cho sủng phi. Sau khi nàng mất, vua nhớ thương bà da diết. Cảm động trước tấm chân tình của vua, các nàng tiên đã quyết định cho vua gặp lại Dương Quý Phi của mình vào đêm trăng sáng nhất của mùa thu. Về sau, ngày rằm tháng 8 được vua xem là ngày nhớ đến sủng phi của mình.

Ở Việt Nam, Tết Trung thu lại được truyền tai nhau từ sự tích chú CUội. Câu chuyện kể về chàng tiều phu có tên là Cuội, một lần đi rừng nhầm vào hang cọp phát hiện cọp mẹ lấy 1 ít lá cây móm cho đàn cọp con đang chết. Sau khi được món, những chú cọp con bỗng sống dậy bình thường, vì thế, sau khi cọp mẹ đi, chú Cuội đào gốc cây mang về nhà.

Trên đường về, Cuội gặp lão ăn mày nằm chết, Cuội mới lấy lá từ cái cây để cứu sống lão ăn mày. Khi lão ăn mày tỉnh dậy đã nói với Cuội: "Đây là cây đa có thể "cứu người", con hãy chăm sóc cây, đừng tưới nước bẩn lên cây, nếu không cây sẽ bay về trời." Theo thời gian, Cuội đã dùng lá cây đa cứu sống được rất nhiều người.

Một lần nọ, Cuội đã cứu sống lão con gái địa chủ và được gả con gái cho, nhưng tính vợ Cuội lại hay quên, khi Cuội đi vắng và không nhớ lời chồng dặn nên đã đi tiểu vào gốc cây đa. Bỗng nhiên mặt đất chuyển động, gió thổi ào ào, cây đa bất gốc bay lên trời xanh. Khi Cuội vừa về đến thì nhanh chóng chạy đến níu vào rễ cây, nhưng cây đa cứ thế bay về Cung trăng và kéo theo cả Cuội. Vì thế, vào dịp ngày rằm, khi ánh trăng mùa thu sáng chói nhất, mọi người ngắm trăng thường thấy hình ảnh cây đa có người ngồi dưới gốc cây, đó là hình ảnh chú Cuội và cây thuốc quý.

Trước những điển tích dân gian giải thích nguồn gốc ngày tết Trung Thu, tất cả đều đang làm phong phú thêm những nét đẹp văn hoá của ngày trăng tròn rằm tháng 8. Dưới góc nhìn của nhiều nhà khảo cổ học thì từ thời xa xưa, ngày trung thu đã được in trên mặt trống đồng Ngọc Lũ. Còn theo văn bia chùa Đọi năm 1121 thì từ đời nhà Lý, ngày lễ này mới được tổ chức chính thức ở kinh thành Thăng Long với các hội đua thuyền, múa rối nước và rước đèn Trung thu. Đến đời Lê - Trịnh thì tết Trung thu lại được tổ chức rất xa hoa ở trong phủ Chúa mà "Tang thương ngẫu lục" đã miêu tả. Do Việt Nam là đất nước nông nghiệp nên nhân dịp tháng 8 đã gieo trồng xong, thời tiết dịu đi, lúc "muôn vật thảnh thơi" (bia chùa Đọi 1121), mọi người đã mở lễ hội cầu mùa màng, vui chơi ca hát nhân ngày lễ lớn này.

Ý nghĩa ngày tết Trung thu ở Việt Nam

Từ thuở sơ khai, Tết Trung thu được coi là ngày dành cho người lớn, là dịp để mọi người thưởng thức cảnh sắc tuyệt đẹp của thiên nhiên khi trời vào thu, cùng ngồi uống trà ăn bánh, ngắm ánh trăng tròn trên đầu. Trong suy nghĩ của nhiều người, bản thân con người luôn có mối liên hệ giữa cuộc đời và vầng trăng. Trăng tròn và trăng khuyết, ánh trăng như thể hiện niềm vui và nỗi buồn, là sự đoàn tụ, sum họp hay chia tay. Cũng từ đó, trăng tròn vào ngày rằm tháng 8 âm lịch là biểu tượng của sự sum vầy, con cháu quay về tụ họp tỏ lòng biết ơn, chăm sóc, gửi những món quà ý nghĩa đến với cha mẹ.

Trải qua thời gian, ngày tết Trung thu bắt đầu dành cho trẻ em, bố mẹ bày cỗ để các con có dịp quay về, mua hay cùng nhau làm lồng đèn thắp bằng nến treo trong nhà. Vào ngày đó, trẻ em sẽ cùng tụ họp đi chơi rước đèn, chơi đùa cùng với nhau. Cỗ mừng Trung thu thường có bánh trung thu, bánh kẹo, hoa quả cùng với một bình trà ngon. Đây là thời gian mọi người quây quần bên nhau, gắn kết tình thân giữa mọi người.

Thông thường, những người con hay tìm mua những món quà ý nghĩa dành tặng cho cha mẹ, người thân. Mọi người thường tặng nhau những hộp bánh trung thu chứa đựng đầy tình yêu. Bên cạnh đó, không ít người lựa chọn tặng những loại trà ngon đến cho cha mẹ. Đông trùng hạ thảo cũng được xem là một món quà tặng mới mẻ, không những giúp gia đình có những bình trà ngon để trò chuyện cùng nhau mà còn đem đến những giá trị dinh dưỡng tuyệt vời, giúp tăng cường sức khoẻ đến người thân, cha mẹ.

Ngoài ra, tết Trung thu còn là dịp để mọi người ngắm trăng tiên đoán mùa màng và những chuyện xảy ra sắp tới. Theo quan niệm dân gian, trăng có màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ, còn nếu trăng màu xanh hay lục thì năm đó sẽ diễn ra thiên tai. Riêng trăng trung thu màu cam trong sáng thì đất nước sẽ hưng thịnh. 

Hy vọng qua bài viết trên, mọi người sẽ hiểu rõ thêm về Trung Thu là gì? Nguồn gốc ngày Tết Trung thu cùng với ý nghĩa của ngày lễ cổ truyền dân tộc này. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo thêm các sản phẩm đông trùng hạ thảo - món quà ý nghĩa gửi tặng đến ba mẹ, người thân, giúp gia đình có những giây phút ấm áp ăn bánh, thưởng trà và ngắm trăng tròn đêm Trung thu.

CÔNG TY CỔ PHẦN LƯƠNG THỰC PHƯƠNG NAM

• Quận 3:  Kho – Cửa hàng:  453/86 Lê Văn Sỹ, Phường 12, Quận 3, TP.HCM
• Điện thoại (zalo): 0909 34 9988 – 0902 58 1717
• Quận 10: Showroom – Bán lẻ:  644/4/3 Đường Ba Tháng Hai, P.14, Q.10, TP.HCM
• Điện thoại (zalo): 093 110 9395 – 0902 58 1717
• TP. Thủ Đức: Điểm bán hàng:  Số 16 Đường 359 (Đỗ Xuân Hợp), KP5, P. Phước Long B, TP. Thủ Đức, TP. HCM.
• Điện thoại (zalo): 076 3736 999 – 0909 34 9988
• Email: nongsansachphuongnam@gmail.com
• Facebook: https://www.facebook.com/phuongnamfood

(Giao hàng Tận nơi – nhanh chóng – chuyên nghiệp)